Польский язык для психологов

Курс разработан Олегом Хрулёвым. При создании использовались методы искусственного интеллекта.

---

---

Цель курса:
Данный курс предназначен для русскоязычных психологов, которые хотят углубить свои знания польского языка, чтобы эффективно работать с клиентами на польском. Курс включает лексику и грамматику, специфичные для профессиональной психологической деятельности, практические задания и диалоги, помогающие развивать навыки устной и письменной речи.

Курс поделен на шесть глав, каждая из которых охватывает определенный аспект профессиональной коммуникации.

Особенности курса:

• Погружение в профессиональную терминологию.
• Фокус на коммуникативных ситуациях, характерных для психологической практики.
• Упражнения для развития навыков активного слушания, эмпатии и построения доверительного диалога.
• Постепенное усложнение грамматических структур и лексических тем.

---

Глава 1: Введение в терапевтическую практику

Урок 1. Приветствие и установление контакта с клиентом

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Dzień dobry	Добрый день	Dzień dobry, jak się pan czuje?
Proszę usiąść	Пожалуйста, садитесь	Proszę usiąść, tutaj jest wygodne krzesło.
Jak się pan/pani czuje?	Как вы себя чувствуете?	Jak się pani czuje po naszej ostatniej rozmowie?
Miło mi pana/panią poznać	Приятно познакомиться	Miło mi panią poznać, mam na imię Anna.
Rozmawiać	Разговаривать	Czy możemy rozmawiać o tym bardziej szczegółowo?
Skupić się	Сосредоточиться	Proszę się skupić na swoich uczuciach.
Zrelaksować się	Расслабиться	Proszę zrelaksować się i głęboko oddychać.
Wspierać	Поддерживать	Jestem tutaj, aby panią wspierać.

Материал урока

Одной из главных задач психолога является создание комфортной атмосферы, в которой клиент может открыться. На этом уроке мы научимся правильно приветствовать клиента, задавать начальные вопросы и показывать свою готовность поддерживать его.

Приветствие и установление первого контакта
Правильное начало беседы задаёт тон всему процессу терапии. В Польше вежливое приветствие имеет большое значение.

Пример диалога:

• Psycholog: Dzień dobry, proszę usiąść. Jak się pan czuje?
• Klient: Dzień dobry. Trochę jestem zestresowany.
• Psycholog: To zrozumiałe. Proszę się zrelaksować, mamy czas, aby porozmawiać.

Разбор:

1. Dzień dobry — универсальное приветствие, подходящее для любой ситуации.
2. Proszę usiąść — формула вежливого приглашения, которая помогает клиенту почувствовать себя комфортно.
3. Jak się pan/pani czuje? — вопрос, который демонстрирует интерес и заботу.

Как показать поддержку:
Важно не только слова, но и тон, мимика и поза. Например, мягкий голос и открытые жесты помогут установить доверие.

Типичные ошибки:

• Использование слишком формального или неуместного языка. Например, «Czesc» вместо «Dzień dobry» может звучать слишком неформально.
• Отсутствие визуального контакта. Это может создать ощущение отчуждённости.

Практические задания:

1. Составьте 5 вариантов приветствий, которые вы могли бы использовать при встрече с клиентом.
2. Потренируйтесь задавать вопросы «Jak się pan/pani czuje?» в разных интонациях, чтобы передать разные оттенки заботы.
3. Разыграйте короткий диалог, в котором вы предлагаете клиенту расслабиться и начинаете разговор.

Итог

Установление контакта — первый шаг к продуктивной терапии. Используйте новые фразы, чтобы создавать атмосферу доверия, и помните: ваше внимание и забота — главный инструмент работы с клиентом.

---

Урок 2. Постановка вопросов и активное слушание

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Pytanie	Вопрос	Czy mogę zadać pytanie?
Odpowiedź	Ответ	Proszę o szczerą odpowiedź.
Wsłuchać się	Прислушиваться	Proszę się wsłuchać w swoje emocje.
Wyjaśniać	Объяснять	Czy może pan/pani wyjaśnić, co pan/pani czuje?
Potwierdzić	Подтвердить	Czy mogę potwierdzić, że dobrze zrozumiałem?
Rozumieć	Понимать	Czy dobrze panią rozumiem?
Powtórzyć	Повторить	Proszę powtórzyć ostatnie zdanie.
Skupić uwagę	Сосредоточить внимание	Proszę skupić uwagę na tym, co pani mówi.

Материал урока

Навыки постановки вопросов и активного слушания

Эффективное взаимодействие с клиентом в Польше, как и в других странах, требует способности задавать правильные вопросы и внимательно слушать. Умение перефразировать услышанное помогает прояснить детали и показать клиенту, что его слова имеют значение.

Типы вопросов на польском языке:

1. Открытые вопросы (Pytania otwarte)
   Они побуждают клиента к развернутому ответу.
   • Psycholog: Jak się pan/pani czuje, gdy o tym mówi?
   • Klient: Czuję się trochę zagubiony.
2. Закрытые вопросы (Pytania zamknięte)
   Используются для уточнения.
   • Psycholog: Czy czuł się pan/pani wczoraj podobnie?
   • Klient: Tak.
3. Проясняющие вопросы (Pytania wyjaśniające)
   Помогают уточнить детали.
   • Psycholog: Co dokładnie pan/pani ma na myśli?
   • Klient: Mam na myśli sytuację w pracy.

Пример диалога:

• Psycholog: Proszę mi wyjaśnić, co było najtrudniejsze w tej sytuacji.
• Klient: Najtrudniejsze było to, że nie wiedziałem, jak zareagować.
• Psycholog: Czy dobrze pana rozumiem, że czuł się pan bezradny?
• Klient: Tak, dokładnie.

Практика активного слушания:

1. Подтверждение (Potwierdzenie): «Rozumiem, że to było dla pana ważne.»
2. Перефразирование (Parafraza): «Jeśli dobrze rozumiem, pan czuł się zagubiony?»
3. Выражение эмпатии (Wyrażenie empatii): «Musi to być dla pana trudne.»

Типичные ошибки:

• Использование слишком абстрактных вопросов, которые могут запутать клиента.
• Перебивание клиента вместо активного слушания.
• Отсутствие обратной связи после высказываний клиента.

Задания:

1. Напишите 5 открытых вопросов, которые можно задать клиенту, чтобы помочь ему раскрыться.
2. Переведите на польский язык фразы для подтверждения понимания, такие как «Если я правильно вас понял…»
3. Прослушайте короткий аудиофрагмент и попробуйте пересказать его содержание, используя перефразирование на польском.

Подведение итогов

Задавая правильные вопросы и активно слушая, вы создаёте пространство, где клиент может почувствовать себя услышанным и понятым. Практикуйте новые фразы, чтобы ваши сеансы были эффективными и профессиональными.

---

Урок 3. Разговор об эмоциях и психических состояниях

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Emocje	Эмоции	Jakie emocje pan/pani teraz odczuwa?
Stan psychiczny	Психическое состояние	Chciałbym porozmawiać o pani stanie psychicznym.
Smutek	Грусть	Czy odczuwa pan/pani smutek w związku z tą sytuacją?
Radość	Радость	Co w ostatnim czasie sprawiło panu/pani radość?
Lęk	Тревога	Czy może pan/pani opisać swój lęk?
Gniew	Гнев	Co wywołuje w panu/pani gniew?
Samotność	Одиночество	Czy czuje pan/pani samotność?
Nadzieja	Надежда	Czy ma pan/pani nadzieję na poprawę sytuacji?

Материал урока

Говорим об эмоциях

В психологической практике важно научиться корректно задавать вопросы о чувствах и помогать клиенту описывать свои эмоции. Польский язык предлагает множество слов и фраз для обсуждения эмоционального состояния, и знание этих выражений облегчает установление контакта.

Как описывать эмоции на польском языке:

1. Использование вопроса «Jak się pan/pani czuje?»
   • Psycholog: Jak się pan/pani teraz czuje?
   • Klient: Czuję się trochę zmęczony, ale też smutny.
2. Уточнение эмоций:
   • Psycholog: Czy to zmęczenie jest związane z ostatnimi wydarzeniami?
   • Klient: Tak, myślę, że tak.
3. Обсуждение сложных эмоций:
   • Psycholog: Czy może pan/pani powiedzieć więcej o tym, dlaczego czuje lęk?
   • Klient: Boję się, że nie poradzę sobie w pracy.

Пример диалога:

• Psycholog: Jakie emocje towarzyszą panu/pani, gdy o tym myśli?
• Klient: Głównie lęk i smutek.
• Psycholog: Rozumiem, to naturalne w takiej sytuacji. Czy czuje pan/pani coś jeszcze?
• Klient: Może trochę gniewu, że to wszystko mnie spotkało.

Разговор о психическом состоянии:
Помимо эмоций, важно обсуждать общее психическое состояние клиента.

• Psycholog: Czy uważa pan/pani, że obecny stan psychiczny wpływa na codzienne życie?
• Klient: Tak, mam trudności ze snem i brakuje mi energii.

Типичные ошибки:

• Избегание обсуждения негативных эмоций из-за страха обидеть клиента.
• Использование слишком сложных терминов вместо простых и понятных фраз.

Практические задания:

1. Напишите 5 вопросов на польском языке, которые помогут клиенту описать свои эмоции.
2. Составьте 3 предложения с ключевыми словами, выражающими понимание и поддержку.
3. Переведите на польский диалог, где клиент описывает свой страх, а психолог помогает ему уточнить источник этого чувства.

Подведение итогов

Разговор об эмоциях и психическом состоянии — важная часть работы психолога. В этом уроке вы узнали, как на польском языке корректно задавать вопросы о чувствах, выражать эмпатию и помогать клиенту лучше понять себя. Регулярно тренируйтесь, чтобы ваши фразы звучали естественно и уверенно.

---

Урок 4. Построение терапевтических отношений

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Relacja terapeutyczna	Терапевтические отношения	Dobra relacja terapeutyczna jest podstawą skutecznej terapii.
Zaufanie	Доверие	Zaufanie pacjenta do terapeuty jest kluczowe.
Wzajemny szacunek	Взаимное уважение	Wzajemny szacunek wzmacnia relację terapeutyczną.
Bezpieczeństwo emocjonalne	Эмоциональная безопасность	W gabinecie zapewniam pacjentowi pełne bezpieczeństwo emocjonalne.
Empatia	Эмпатия	Empatia pomaga zrozumieć uczucia pacjenta.
Autentyczność	Аутентичность	Ważne jest, aby terapeuta był autentyczny.
Komunikacja niewerbalna	Невербальная коммуникация	Niewerbalna komunikacja odgrywa dużą rolę w budowaniu zaufania.
Uważność	Осознанность	Uważność pomaga terapeucie lepiej zrozumieć pacjenta.

Теоретический материал

Что такое терапевтические отношения?
Терапевтические отношения (relacja terapeutyczna) — это основа успешной работы психолога с клиентом. Важно создать пространство, где клиент будет чувствовать себя комфортно, безопасно и понято. В польской профессиональной практике особое внимание уделяется доверию (zaufanie), уважению (szacunek) и эмпатии (empatia).

Основные компоненты построения отношений:

1. Доверие (Zaufanie):
   • Psycholog: Jak mogę pomóc, aby czuł się pan/pani bezpiecznie?
   • Klient: Ważne jest dla mnie, żebyśmy mówili otwarcie.
2. Эмпатия (Empatia):
   • Psycholog: Rozumiem, że może to być dla pana/pani trudne. Czy chce pan/pani o tym opowiedzieć?
   • Klient: Tak, czuję, że mogę się otworzyć.
3. Аутентичность (Autentyczność):
   Психолог должен быть искренним и открытым в своих высказываниях, чтобы укрепить доверие клиента.
4. Невербальная коммуникация (Komunikacja niewerbalna):
   • Улыбка, кивок головы, мягкий взгляд — всё это способствует созданию благоприятной атмосферы.

Пример диалога:

• Psycholog: Dzień dobry, jak się pan/pani dzisiaj czuje?
• Klient: Dzień dobry. Trochę jestem zestresowany.
• Psycholog: To zrozumiałe, proszę czuć się swobodnie. Jestem tutaj, aby pana/panią wspierać.

Роль уместных вопросов:

• Открытые вопросы помогают клиенту выразить свои чувства:
  • «Co dla pana/pani jest teraz najważniejsze?»
  • «Jak mogę pana/panią wesprzeć w tej sytuacji?»
• Закрытые вопросы уточняют детали:
  • «Czy czuje się pan/pani komfortowo w tej rozmowie?»

Практические задания

1. Переведите следующие фразы на польский:
   • «Доверие — это основа наших отношений.»
   • «Как я могу помочь вам почувствовать себя в безопасности?»
   • «Мне важно, чтобы вы знали, что здесь вы в полной безопасности.»
2. Составьте диалог, в котором психолог помогает клиенту почувствовать себя уверенно. Используйте новые ключевые слова.
3. Практика невербальной коммуникации:
   • Попробуйте перед зеркалом выразить поддержку с помощью жестов и мимики. Запишите свои наблюдения, как это может выглядеть в реальной ситуации.

Итог

Построение терапевтических отношений — это процесс, требующий терпения, внимания и искренности. Слова и действия психолога должны выражать заботу, уважение и готовность помочь. Практикуйте новые фразы и помните: хорошая терапевтическая связь — залог эффективной работы с клиентом.

---

Урок 5. Обсуждение целей терапии

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Cel terapii	Цель терапии	Jakie cele terapii chciałby pan/pani osiągnąć?
Zmiana	Изменение	Jakie zmiany chciałby pan/pani zobaczyć w swoim życiu?
Rozwój osobisty	Личностный рост	Terapia może wspierać rozwój osobisty.
Wyzwanie	Вызов	Jakie wyzwania napotyka pan/pani na swojej drodze?
Motywacja	Мотивация	Co motywuje pana/panią do pracy nad sobą?
Plan działania	План действий	Czy możemy wspólnie stworzyć plan działania?
Priorytet	Приоритет	Jakie są pana/pani priorytety na najbliższe miesiące?
Satysfakcja	Удовлетворение	Czy czuje pan/pani satysfakcję z dotychczasowych postępów?

Материал урока

Зачем обсуждать цели терапии?
Установление целей терапии (cele terapii) помогает клиенту и психологу сосредоточиться на конкретных аспектах работы. В Польше, как и в других странах, четкое определение целей — это важный шаг в начале терапевтического процесса.

Как задавать вопросы о целях:

1. Открытые вопросы:
   • Psycholog: Jakie cele chciałby pan/pani osiągnąć dzięki tej terapii?
   • Klient: Chciałbym lepiej radzić sobie z moim stresem.
2. Прояснение и уточнение:
   • Psycholog: Czy dobrze rozumiem, że pana/pani celem jest zmniejszenie poziomu stresu?
   • Klient: Tak, dokładnie.
3. Создание плана:
   • Psycholog: Jakie kroki możemy podjąć, aby osiągnąć ten cel?

Пример диалога:

• Psycholog: Co chciałby pan/pani zmienić w swoim życiu dzięki terapii?
• Klient: Chciałbym nauczyć się lepiej zarządzać swoimi emocjami.
• Psycholog: To bardzo ważny cel. Czy możemy wspólnie ustalić, jakie konkretne kroki pomogą to osiągnąć?

Упрощение сложных идей:
Иногда клиент может затрудняться в формулировании своих целей. В таких случаях психолог может предложить варианты.

• Psycholog: Czy mogę zaproponować kilka przykładów? Na przykład: poprawa relacji z innymi, większa pewność siebie, czy lepsze radzenie sobie z trudnymi sytuacjami.

Типичные ошибки:

• Постановка слишком общих или недостижимых целей.
  • Лучше: «Poprawić umiejętność zarządzania stresem» вместо «Być szczęśliwym zawsze.»
• Игнорирование приоритетов клиента.

Практические задания

1. Составьте 5 вопросов на польском языке для обсуждения целей клиента.
2. Переведите на польский фразы:
   • «Как мы можем определить ваши приоритеты?»
   • «Что будет для вас признаком успеха в терапии?»
3. Создайте диалог между психологом и клиентом, где они обсуждают конкретные цели и создают план действий.

Итог

Обсуждение целей терапии — это основа успешного взаимодействия между клиентом и психологом. Точные формулировки и план действий помогают не только достичь результатов, но и поддерживать мотивацию клиента на протяжении всего процесса. Упражнения и примеры из этого урока помогут вам освоить полезные фразы и построить грамотные диалоги.

---

Глава 2: Коммуникация и эмоции

Урок 6. Разговор о трудностях и барьерах

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Trudności	Трудности	Jakie trudności napotyka pan/pani na co dzień?
Bariery	Барьеры	Czy widzi pan/pani jakieś bariery w realizacji swoich celów?
Ograniczenia	Ограничения	Jakie ograniczenia uważa pan/pani za najbardziej istotne?
Strach	Страх	Czy odczuwa pan/pani strach w związku z tą sytuacją?
Wątpliwości	Сомнения	Jakie wątpliwości pojawiają się u pana/pani w tej kwestii?
Utrudnienia	Затруднения	Co utrudnia panu/pani podjęcie decyzji?
Przeszkody	Препятствия	Jakie przeszkody uniemożliwiają realizację pana/pani planów?
Pokonać	Преодолеть	Jak możemy wspólnie pokonać te trudności?

Материал урока

Почему важно говорить о трудностях и барьерах?
Обсуждение трудностей (trudności) и барьеров (bariery) — это важная часть работы психолога. Клиенту нужно пространство для открытого разговора о том, что мешает ему двигаться вперёд. Чётко сформулированные вопросы помогут выявить проблемы и наметить пути их решения.

Как обсуждать трудности на польском языке:

1. Начало разговора:
   • Psycholog: Czy możemy porozmawiać o tym, co utrudnia panu/pani osiągnięcie celów?
   • Klient: Tak, mam pewne trudności z motywacją.
2. Уточнение проблемы:
   • Psycholog: Czy może pan/pani opisać, na czym dokładnie polegają te trudności?
   • Klient: Czuję, że brakuje mi energii, by zacząć działać.
3. Обсуждение барьеров:
   • Psycholog: Czy są jakieś bariery zewnętrzne, które przeszkadzają panu/pani? Na przykład: czas, praca, rodzina?
   • Klient: Tak, praca pochłania większość mojego czasu.

Пример диалога:

• Psycholog: Jakie trudności napotyka pan/pani w realizacji swoich planów?
• Klient: Myślę, że największym problemem jest brak czasu.
• Psycholog: Rozumiem. Czy widzi pan/pani sposób, aby znaleźć więcej czasu na swoje potrzeby?
• Klient: Może mógłbym lepiej zaplanować swoje dni, ale nie wiem, od czego zacząć.

Роль эмпатии:
Важно не только задавать вопросы, но и показывать понимание. Фразы, выражающие поддержку, укрепляют доверие.

• Psycholog: To normalne, że czasami brakuje sił, ale jestem tutaj, aby pana/panią wesprzeć.

Типичные ошибки:

• Игнорирование эмоций клиента при обсуждении его трудностей.
• Формулирование вопросов так, будто клиент сам виноват в своих проблемах.

Практические задания

1. Переведите на польский фразы:
   • «Какие препятствия вы видите на своём пути?»
   • «Что для вас является самым сложным в этой ситуации?»
   • «Как вы думаете, что может вам помочь справиться с этими трудностями?»
2. Составьте 5 вопросов на польском языке для обсуждения барьеров, мешающих клиенту достичь целей.
3. Составьте диалог, в котором психолог помогает клиенту выявить внешние и внутренние препятствия.

Упражнение на разговорную практику

Ситуация:
Клиент рассказывает о страхе перед изменениями.

• Потренируйтесь задавать уточняющие вопросы, например:
  • «Czy może pan/pani opisać, co budzi ten strach?»
  • «Jakie konkretne sytuacje są dla pana/pani trudne?»

Задание:
Запишите на польском несколько фраз, которые выражают поддержку и мотивацию, например:

• «Wierzę, że poradzi pan/pani sobie z tym wyzwaniem.»
• «Razem możemy znaleźć rozwiązanie.»

Итог

Обсуждение трудностей и барьеров — это ключевой этап терапии. Правильно подобранные вопросы и фразы на польском языке помогут выявить проблемы и найти пути их решения. Практикуйте новые выражения, чтобы стать увереннее в диалоге с клиентами.

---

Урок 7. Введение в теории и модели терапии

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Teoria	Теория	Teoria poznawczo-behawioralna jest jedną z najpopularniejszych metod terapii.
Model	Модель	W psychoterapii stosuje się różne modele pracy z pacjentem.
Podejście	Подход	Czy zna pan/pani podejście humanistyczne w terapii?
Psychoterapia	Психотерапия	Psychoterapia wspiera rozwój osobisty i radzenie sobie z problemami.
Relacja terapeutyczna	Терапевтические отношения	W każdej teorii relacja terapeutyczna ma kluczowe znaczenie.
Behawioralny	Поведенческий	Terapia behawioralna skupia się na zmianie zachowań.
Poznawczy	Когнитивный	Terapia poznawcza bada sposób myślenia pacjenta.
Emocjonalny	Эмоциональный	Terapia emocjonalna pomaga zrozumieć i wyrażać emocje.

Материал урока

Обзор теорий и моделей терапии
Терапевтическая практика включает множество подходов, которые помогают клиенту решать свои проблемы. Основные теории, о которых должен знать психолог, работающий с клиентами, включают когнитивно-поведенческую терапию (terapia poznawczo-behawioralna), гуманистический подход (podejście humanistyczne), психодинамическую терапию (terapia psychodynamiczna) и системную терапию (terapia systemowa).

Каждая из этих теорий имеет свои особенности и ключевые понятия.

Примеры основных подходов:

1. Когнитивно-поведенческая терапия (CBT)
   • Psycholog: Jakie myśli towarzyszą panu/pani w trudnych sytuacjach?
   • Klient: Często myślę, że nie dam sobie rady.
   • Psycholog: Czy możemy razem zastanowić się, czy te myśli są realistyczne?
2. Гуманистический подход
   • Psycholog: Co jest dla pana/pani najważniejsze w życiu?
   • Klient: Chciałbym czuć się spełniony i szczęśliwy.
   • Psycholog: Jak możemy wspólnie pracować, aby to osiągnąć?
3. Психодинамическая терапия
   • Psycholog: Czy ma pan/pani wrażenie, że obecne trudności są związane z przeszłością?
   • Klient: Tak, myślę, że tak.
4. Системная терапия
   • Psycholog: Jak pana/pani relacje z rodziną wpływają na obecną sytuację?

Пример диалога:

• Psycholog: Jakie podejście do terapii jest dla pana/pani najbardziej interesujące?
• Klient: Nie wiem, nigdy wcześniej nie korzystałem z terapii.
• Psycholog: Możemy zacząć od terapii poznawczo-behawioralnej, ponieważ pomaga ona w pracy nad konkretnymi myślami i zachowaniami.

Как объяснять клиенту теории на простом языке:

• Используйте метафоры:
  • «Wyobraźmy sobie, że pana/pani myśli to okulary, przez które widzi pan/pani świat. W terapii poznawczej będziemy pracować nad zmianą tych okularów.»

Типичные ошибки:

• Использование слишком сложных терминов без объяснений.
• Навязывание одного подхода без обсуждения с клиентом.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Гуманистический подход помогает сосредоточиться на личностном росте.»
   • «Когнитивно-поведенческая терапия изучает взаимосвязь между мыслями, чувствами и поведением.»
2. Составьте 5 вопросов для обсуждения с клиентом выбора подхода к терапии.
3. Создайте диалог, где психолог объясняет клиенту преимущества двух разных моделей терапии.

Упражнение на чтение

Прочитайте и переведите фрагмент:

• «W każdej teorii psychoterapii kluczowe jest zrozumienie relacji terapeutycznej. W podejściu behawioralnym pracujemy nad zmianą konkretnych zachowań, podczas gdy w terapii psychodynamicznej analizujemy przeszłość pacjenta.»

Итог

Знание теорий и моделей терапии помогает лучше понимать потребности клиентов и выбирать наиболее подходящий подход. Практикуйте новые слова и фразы, чтобы уверенно объяснять клиентам основные принципы работы на польском языке.

---

Урок 8. Представление и обсуждение запросов клиента

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Zapytanie	Запрос	Jakie zapytanie chciałby pan/pani omówić?
Potrzeba	Потребность	Jakie potrzeby są dla pana/pani najważniejsze?
Oczekiwanie	Ожидание	Jakie są pana/pani oczekiwania wobec terapii?
Cel	Цель	Jaki jest główny cel pana/pani pracy w terapii?
Problematyka	Проблематика	Jaką problematykę chciałby pan/pani poruszyć?
Praca nad sobą	Работа над собой	Czy chciałby pan/pani rozpocząć pracę nad sobą w tym obszarze?
Współpraca	Сотрудничество	Nasza współpraca wymaga otwartej komunikacji.
Priorytet	Приоритет	Co jest dla pana/pani priorytetem w tym momencie?

Материал урока

Почему важно обсуждать запросы клиента?
Запрос клиента (zapytanie klienta) помогает понять его главные потребности и ожидания (potrzeby i oczekiwania). Для успешной работы важно ясно определить цели (cele) и согласовать формат взаимодействия. Этот этап позволяет установить основу для дальнейшей терапии.

Как задавать вопросы о запросах клиента на польском языке:

1. Общие вопросы для уточнения запроса:
   • Psycholog: Jakie zapytanie przyprowadziło pana/panią do mnie?
   • Klient: Czuję, że mam trudności w relacjach z innymi ludźmi.
2. Прояснение и детализация:
   • Psycholog: Czy może pan/pani opisać, co dokładnie sprawia trudności?
   • Klient: Mam problem z wyrażaniem swoich emocji.
3. Уточнение ожиданий:
   • Psycholog: Jakie są pana/pani oczekiwania wobec naszej pracy?
   • Klient: Chciałbym nauczyć się lepiej komunikować z innymi.

Пример диалога:

• Psycholog: Co chciałby pan/pani zmienić w swoim życiu?
• Klient: Chciałbym być bardziej pewny siebie.
• Psycholog: Czy może pan/pani podać przykład sytuacji, w której brakuje panu/pani pewności siebie?
• Klient: Na przykład, gdy muszę zabrać głos na spotkaniu w pracy.
• Psycholog: Rozumiem. Czy możemy pracować nad tym, jak czuć się bardziej komfortowo в takich sytuacjach?

Как представлять клиенту план работы:
После обсуждения запроса важно предложить четкий план, чтобы клиент понял, как будет проходить терапия.

• Psycholog: Proponuję, abyśmy skupili się na budowaniu pewności siebie poprzez analizę pana/pani myśli i emocji. Czy to odpowiada panu/pani?

Типичные ошибки:

• Пропуск этапа уточнения запроса. Это может привести к недоразумениям.
• Использование сложных терминов без объяснения.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Какова ваша основная цель в терапии?»
   • «Что именно вы хотите изменить в своей жизни?»
   • «Какие ожидания у вас есть от нашей совместной работы?»
2. Напишите 5 вопросов на польском языке, которые помогут психологу глубже понять запрос клиента.
3. Составьте диалог, в котором клиент рассказывает о своей проблеме, а психолог помогает ему сформулировать ожидания от терапии.

Упражнение на разговорную практику

Прочитайте и переведите текст:

• «Klient, który przychodzi na terapię, często ma konkretne zapytanie lub problem, który chce rozwiązać. Zadaniem terapeuty jest pomóc mu jasno określić cel pracy i ustalić priorytety.»

Задание:
Попробуйте объяснить на польском, как обсуждение запроса помогает построить терапевтический процесс. Используйте фразы:

• «Pomagam panu/pani sprecyzować zapytanie.»
• «Razem określimy kroki, które pomogą osiągnąć cel.»

Итог

Обсуждение запросов клиента — это начальный и важнейший этап терапии. Он позволяет понять, с чем клиент пришёл, и сформировать стратегию работы. Практикуйте новые фразы и выражения, чтобы эффективно вести такие разговоры на польском языке.

---

Урок 9. Распознавание и обозначение эмоций клиента

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Emocja	Эмоция	Jakie emocje pan/pani teraz odczuwa?
Radość	Радость	Co ostatnio sprawiło panu/pani radość?
Smutek	Грусть	Czy czuje pan/pani smutek w związku z tym?
Złość	Злость	Jak pan/pani wyraża swoją złość?
Lęk	Тревога	Czy może pan/pani opisać swój lęk?
Zaskoczenie	Удивление	Czy to, co się stało, wywołało u pana/pani zaskoczenie?
Wstyd	Стыд	Czy czuje pan/pani wstyd, mówiąc o tym?
Empatia	Эмпатия	Empatia pomaga lepiej zrozumieć emocje klienta.

Материал урока

Почему важно распознавать и обозначать эмоции?
Способность распознавать эмоции клиента и помогать ему называть их словами (nazwanie emocji) — ключевой аспект работы психолога. Это помогает клиенту осознать свои чувства и начать лучше понимать свои реакции. В польском языке важно использовать правильные термины, чтобы чётко передать смысл.

Как спрашивать клиента об эмоциях:

1. Общие вопросы:
   • Psycholog: Jakie emocje towarzyszą panu/pani w tej chwili?
   • Klient: Czuję smutek i trochę złości.
2. Уточнение:
   • Psycholog: Czy może pan/pani wyjaśnić, co wywołuje ten smutek?
   • Klient: Chodzi o sytuację w pracy.
3. Выражение эмпатии:
   • Psycholog: Rozumiem, że to może być dla pana/pani trudne.

Пример диалога:

• Psycholog: Czy mógłby pan/pani opisać swoje emocje po tej rozmowie?
• Klient: Czuję się trochę zagubiony, ale też jest mi lżej.
• Psycholog: To zrozumiałe. Zagubienie pojawia się, gdy mierzymy się z nowymi emocjami. Czy chce pan/pani porozmawiać o tym głębiej?

Как обозначать эмоции:

• Используйте вопросы, чтобы помочь клиенту найти подходящее слово:
  • «Czy nazwałby pan/pani to uczucie smutkiem, czy raczej frustracją?»
  • «Jakiego słowa użyłby pan/pani, aby opisać to uczucie?»
• Приведите примеры, если клиенту сложно выразить эмоции:
  • «Niektórzy w takich sytuacjach odczuwają lęk lub wstyd. Czy któreś z tych uczuć pasuje do pana/pani doświadczenia?»

Типичные ошибки:

• Навязывание своей интерпретации эмоций клиента.
• Пропуск этапа проверки правильности своего понимания.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Как вы описали бы это чувство?»
   • «Чувствуете ли вы смесь эмоций, таких как радость и тревога?»
2. Составьте 5 вопросов для уточнения эмоционального состояния клиента.
3. Напишите диалог, где психолог помогает клиенту распознать и назвать его эмоции.

Упражнение на разговорную практику

Ситуация:
Клиент говорит о напряжённой ситуации на работе. Потренируйтесь задавать уточняющие вопросы:

• «Czy czuje pan/pani złość, czy raczej smutek w tej sytuacji?»
• «Czy chce pan/pani wyrazić swoje emocje bardziej szczegółowo?»

Задание:
Создайте список польских слов для описания различных эмоций (например: frustracja, ulga, zadowolenie) и составьте предложения с их использованием.

Итог

Распознавание и обозначение эмоций — это процесс, который требует терпения, внимательности и точных формулировок. Практикуйте новые фразы, чтобы уверенно обсуждать эмоциональные состояния клиента на польском языке. Это поможет наладить более глубокий контакт и сделать терапию более эффективной.

---

Урок 10. Обсуждение межличностных проблем

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Relacje międzyludzkie	Межличностные отношения	Jakie są pana/pani relacje międzyludzkie?
Konflikt	Конфликт	Czy w ostatnim czasie doświadczył/a pan/pani konfliktu?
Komunikacja	Коммуникация	Jak ocenia pan/pani swoją komunikację z innymi?
Nieporozumienie	Недоразумение	Czy to mogło być nieporozumienie?
Zaufanie	Доверие	Jak buduje pan/pani zaufanie w relacjach?
Wsparcie	Поддержка	Czy czuje pan/pani wsparcie od bliskich?
Bliskość	Близость	Jak ważna jest dla pana/pani bliskość w relacjach?
Izolacja	Изоляция	Czy czuje się pan/pani odizolowany/a od innych?

Материал урока

Почему важно обсуждать межличностные проблемы?
Межличностные проблемы (relacje międzyludzkie) часто становятся основой для психологических трудностей. Налаживание отношений с окружающими помогает клиенту чувствовать себя увереннее, а терапевту — понимать, какие барьеры мешают развитию этих отношений.

Как начинать разговор о проблемах в отношениях:

1. Открытые вопросы:
   • Psycholog: Jak ocenia pan/pani swoje relacje z bliskimi?
   • Klient: Są różne, ale mam problem z komunikacją z żoną.
2. Уточнение проблемы:
   • Psycholog: Co konkretnie sprawia trudności w tej komunikacji?
   • Klient: Czuję, że nie jestem słuchany.
3. Выражение эмпатии:
   • Psycholog: To musi być trudne, gdy czuje się pan/pani niezrozumiany/a.

Обсуждение конфликтов:

• Psycholog: Czy często zdarzają się konflikty?
• Klient: Tak, szczególnie o drobne sprawy.
• Psycholog: Czy możemy zastanowić się, jak pan/pani reaguje na takie sytuacje?

Разбор недоразумений:
Иногда клиент может неправильно интерпретировать намерения окружающих.

• Psycholog: Czy możliwe, że to było nieporozumienie? Jak to wyglądało z pana/pani perspektywy?

Пример диалога:

• Psycholog: Czy czuje pan/pani wsparcie od najbliższych osób?
• Klient: Nie zawsze, mam wrażenie, że mój partner nie rozumie moich potrzeb.
• Psycholog: Jak pan/pani wyraża swoje potrzeby? Czy próbowaliście o tym porozmawiać?
• Klient: Tak, ale często kończy się to kłótnią.
• Psycholog: Rozumiem, to może być frustrujące. Może możemy wspólnie zastanowić się, jak zmienić sposób komunikacji?

Типичные ошибки:

• Предположение, что клиент сам виноват в проблемах.
• Игнорирование сложности эмоциональных аспектов межличностных отношений.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Как вы оцениваете свои отношения с коллегами по работе?»
   • «Что вызывает наибольшее напряжение в ваших отношениях с близкими?»
2. Составьте 5 вопросов, которые помогут обсудить конфликты и недоразумения с клиентом.
3. Напишите диалог, где психолог помогает клиенту проанализировать сложные отношения с другом или членом семьи.

Упражнение на практику чтения и говорения

Прочитайте текст:

• «Relacje międzyludzkie są często źródłem zarówno wsparcia, jak i problemów. Zrozumienie trudności w komunikacji i konfliktach może pomóc w poprawie jakości tych relacji.»

Задание:
Ответьте на вопрос на польском:

• Jak pan/pani zareagował/a, gdy ostatni raz doszło do konfliktu w relacjach międzyludzkich?

Итог

Обсуждение межличностных проблем позволяет клиенту лучше понять свои реакции, улучшить навыки коммуникации и построить более гармоничные отношения. Практикуйте новые выражения и методы, чтобы уверенно вести такие разговоры на польском языке.

---

Глава 3: Проблемы и их решения

Урок 11. Помощь в разрешении конфликтов

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Konflikt	Конфликт	Jakie konflikty zdarzają się panu/pani najczęściej?
Rozwiązywanie konfliktów	Разрешение конфликтов	Rozwiązywanie konfliktów wymaga otwartej komunikacji.
Kompromis	Компромисс	Czy możecie państwo osiągnąć kompromis w tej sprawie?
Negocjacje	Переговоры	Negocjacje są ważnym elementem rozwiązywania sporów.
Mediacja	Медиация	Czy rozważa pan/pani mediację w tej sytuacji?
Wzajemne zrozumienie	Взаимопонимание	Wzajemne zrozumienie jest kluczem do rozwiązania problemu.
Eskalacja	Эскалация	Jak możemy uniknąć eskalacji konfliktu?
Pojednanie	Примирение	Pojednanie może być trudne, ale jest możliwe.

Материал урока

Почему важно помогать в разрешении конфликтов?
Конфликты (konflikty) могут вызывать эмоциональный дискомфорт, разрушать отношения и препятствовать личностному развитию. Психолог помогает клиенту понять причины конфликта, научиться управлять эмоциями и находить пути к его разрешению.

Шаги для разрешения конфликта:

1. Определение причины конфликта:
   • Psycholog: Co jest główną przyczyną tego konfliktu?
   • Klient: Nie zgadzamy się w kwestii wychowania dzieci.
2. Анализ поведения участников:
   • Psycholog: Jak pan/pani reaguje na tę sytuację?
   • Klient: Zazwyczaj wybucham gniewem, bo czuję się bezradny.
3. Поиск решений:
   • Psycholog: Jakie rozwiązania mogłyby być dla pana/pani satysfakcjonujące?

Роль компромисса:
Клиенту важно понять, что компромисс (kompromis) — это не уступка, а способ найти решение, удовлетворяющее обе стороны.

• Psycholog: Czy jest coś, na co może pan/pani się zgodzić, aby osiągnąć kompromis?

Обсуждение эскалации конфликта:
Эскалация (eskalacja) конфликта усугубляет проблему. Психолог помогает клиенту понять, как её избежать.

• Psycholog: Czy zauważył/a pan/pani, co prowadzi do eskalacji konfliktu?

Пример диалога:

• Psycholog: Co jest dla pana/pani najtrudniejsze w tym konflikcie?
• Klient: Chyba to, że nie czuję się zrozumiany.
• Psycholog: Rozumiem. Jak możemy pracować nad wzajemnym zrozumieniem? Może spróbujmy razem określić, czego potrzebuje każda ze stron.
• Klient: To dobry pomysł.

Типичные ошибки:

• Пренебрежение эмоциями клиента во время анализа конфликта.
• Навязывание решений вместо поиска совместных вариантов.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Что, по вашему мнению, является главной причиной конфликта?»
   • «Какие шаги вы готовы предпринять для его разрешения?»
   • «Как мы можем избежать эскалации напряжения?»
2. Составьте 5 вопросов для анализа причин конфликта и поиска решений.
3. Напишите диалог, где психолог помогает клиенту осознать его роль в конфликте и найти возможные компромиссы.

Упражнение на практику речи

Прочитайте текст:

• «Rozwiązywanie konfliktów wymaga zrozumienia potrzeb obu stron oraz otwartej komunikacji. Czasami mediacja lub negocjacje mogą być pomocne w znalezieniu wspólnego rozwiązania.»

Задание:
Потренируйтесь описывать на польском языке, как избежать эскалации конфликта. Используйте фразы:

• «Unikajmy eskalacji poprzez spokojną rozmowę.»
• «Spróbujmy określić priorytety każdej strony.»

Итог

Помощь в разрешении конфликтов — это важная часть работы психолога. Знание ключевых фраз и умение выстраивать диалог на польском языке помогут вам эффективно работать с клиентами, находить компромиссы и способствовать взаимопониманию.

---

Урок 12. Работа с травмой и сложными воспоминаниями

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Trauma	Травма	Jakie doświadczenia związane z traumą chciałby pan/pani omówić?
Wspomnienie	Воспоминание	Czy jest jakieś wspomnienie, które szczególnie wpływa na pana/pani samopoczucie?
Przepracować	Проработать	Przepracowanie trudnych wspomnień wymaga czasu i wsparcia.
Emocje	Эмоции	Jakie emocje towarzyszą panu/pani, gdy myśli pan/pani o tym wydarzeniu?
Bezpieczeństwo	Безопасность	Ważne jest, aby czuł/a się pan/pani bezpiecznie podczas tej rozmowy.
Lęk	Тревога	Czy czuje pan/pani lęk, gdy wspomina pan/pani to wydarzenie?
Wsparcie	Поддержка	Jestem tutaj, aby zapewnić panu/pani wsparcie.
Przeżycie	Переживание	To było trudne przeżycie, ale możemy nad tym wspólnie pracować.

Материал урока

Почему важно работать с травмой и сложными воспоминаниями?
Травма (trauma) и трудные воспоминания (trudne wspomnienia) могут сильно влиять на эмоциональное и физическое состояние клиента. Задача психолога — помочь клиенту осмыслить эти переживания, снизить их влияние на повседневную жизнь и восстановить чувство безопасности.

Как начать разговор о травматическом опыте:

1. Создание безопасного пространства:
   • Psycholog: Chciałbym, aby pan/pani wiedział/a, że podczas tej rozmowy jest pan/pani w pełni bezpieczny/a.
2. Нежное подведение к теме:
   • Psycholog: Czy jest jakieś wspomnienie, które szczególnie wpływa na pana/pani samopoczucie?
3. Понимание эмоций:
   • Psycholog: Jakie emocje pojawiają się, gdy myśli pan/pani o tym wydarzeniu?
   • Klient: Czuję lęk i smutek.

Проработка сложных воспоминаний:

1. Идентификация триггеров:
   • Psycholog: Czy zauważył/a pan/pani, co wywołuje te wspomnienia?
   • Klient: Często wracają, gdy widzę podobną sytuację w filmach.
2. Работа с эмоциями:
   • Psycholog: Czy możemy spróbować opisać te emocje i zastanowić się, jak sobie z nimi poradzić?
3. Постепенная десенсибилизация:
   • Psycholog: Czy byłby pan/pani gotowy/a na powolne przyjrzenie się temu doświadczeniu, krok po kroku?

Пример диалога:

• Psycholog: Czy jest jakieś konkretne wydarzenie, które chciałby pan/pani omówić?
• Klient: Tak, wciąż wracam myślami do wypadku sprzed kilku lat.
• Psycholog: Rozumiem, to mogło być trudne przeżycie. Jakie emocje pojawiają się, gdy o tym pan/pani myśli?
• Klient: Przede wszystkim strach.
• Psycholog: To naturalne. Czy czuje się pan/pani gotowy/a, aby krok po kroku przyjrzeć się temu doświadczeniu?

Типичные ошибки:

• Слишком быстрое введение клиента в воспоминания, что может вызвать сильную эмоциональную реакцию.
• Игнорирование потребности клиента в безопасности.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Какое воспоминание вы считаете особенно тяжёлым?»
   • «Что вызывает тревогу, когда вы вспоминаете это событие?»
   • «Как мы можем вместе работать над снижением вашего дискомфорта?»
2. Напишите 5 вопросов, которые помогут клиенту мягко начать обсуждение трудного опыта.
3. Составьте диалог, где психолог помогает клиенту понять, как справляться с эмоциями, связанными с травмой.

Упражнение на практику речи

Прочитайте текст:

• «Praca z traumą wymaga cierpliwości i empatii. Ważne jest, aby klient czuł się bezpiecznie i miał możliwość stopniowego przetwarzania trudnych wspomnień.»

Задание:
Опишите на польском, как вы можете поддерживать клиента в работе с травмой. Используйте фразы:

• «Zapewniam, że jest pan/pani w pełni bezpieczny/a.»
• «Przyjrzymy się temu w pana/pani tempie.»

Итог

Работа с травмой и сложными воспоминаниями требует особой деликатности и точности в выражениях. Практикуйте фразы и методы, представленные в уроке, чтобы уверенно вести такие разговоры с клиентами на польском языке.

---

Урок 13. Стратегии управления стрессом

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Stres	Стресс	Jakie sytuacje wywołują u pana/pani stres?
Zarządzanie stresem	Управление стрессом	Zarządzanie stresem może poprawić jakość życia.
Techniki relaksacyjne	Техники релаксации	Czy próbował/a pan/pani technik relaksacyjnych?
Odprężenie	Расслабление	Głębokie oddychanie pomaga osiągnąć odprężenie.
Przeciążenie	Перегрузка	Jak radzi sobie pan/pani z przeciążeniem?
Harmonia	Гармония	Jak znaleźć harmonię między pracą a życiem prywatnym?
Spokój wewnętrzny	Внутреннее спокойствие	Czy czuje pan/pani spokój wewnętrzny w trudnych sytuacjach?
Mechanizmy obronne	Механизмы защиты	Czy może pan/pani rozpoznać swoje mechanizmy obronne w sytuacjach stresowych?

Материал урока

Что такое стресс и почему важно уметь с ним справляться?
Стресс (stres) — это естественная реакция организма на сложные ситуации. Он может быть как кратковременным (np. w pracy), так и хроническим, когда длится долго и влияет на здоровье. Цель управления стрессом (zarządzanie stresem) — помочь клиенту разработать стратегии, которые помогут ему сохранять спокойствие в трудные моменты.

Как начать разговор о стрессе на польском языке:

1. Определение источников стресса:
   • Psycholog: Jakie sytuacje wywołują u pana/pani największy stres?
   • Klient: Najczęściej stresuję się w pracy, gdy mam za dużo obowiązków.
2. Описание симптомов:
   • Psycholog: Jak pana/pani organizm reaguje na stres?
   • Klient: Często czuję napięcie mięśni i ból głowy.
3. Обсуждение текущих стратегий:
   • Psycholog: Jakie metody radzenia sobie ze stresem stosuje pan/pani obecnie?
   • Klient: Zazwyczaj oglądam filmy albo idę na spacer.

Эффективные стратегии управления стрессом:

1. Техники релаксации:
   • Głębokie oddychanie (głębokie oddychanie):
     • Psycholog: Spróbujmy razem. Proszę wziąć głęboki wdech przez nos, zatrzymać powietrze na kilka sekund i powoli wypuścić.
   • Progresywna relaksacja mięśni (progresywna relaksacja mięśni):
     • Psycholog: Proszę napiąć mięśnie dłoni przez kilka sekund, a potem je rozluźnić. Jak się pan/pani czuje?
2. Организация времени:
   • Psycholog: Czy mógłby pan/pani zaplanować swój dzień, aby znaleźć czas na odpoczynek?
3. Физическая активность:
   • Psycholog: Regularna aktywność fizyczna, np. spacery, może pomóc w obniżeniu poziomu stresu.

Пример диалога:

• Psycholog: Czy zauważył/a pan/pani, co pomaga zmniejszyć stres?
• Klient: Spacer na świeżym powietrzu zazwyczaj działa na mnie dobrze.
• Psycholog: To świetnie. Może spróbujemy wprowadzić to jako stały element pana/pani tygodnia?

Типичные ошибки:

• Игнорирование индивидуальных особенностей клиента.
• Предложение слишком сложных техник без учёта текущего состояния клиента.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Как ваше тело реагирует на стресс?»
   • «Какие методы вы используете для расслабления?»
   • «Что помогает вам чувствовать себя спокойнее в стрессовой ситуации?»
2. Составьте 5 вопросов, которые помогут определить источники стресса у клиента.
3. Напишите диалог, где психолог обучает клиента одной из техник релаксации.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Zarządzanie stresem jest kluczowe dla zdrowia psychicznego. Techniki relaksacyjne, odpowiednia organizacja czasu i aktywność fizyczna mogą pomóc w obniżeniu napięcia i osiągnięciu wewnętrznego spokoju.»

Задание:
Опишите на польском, как вы можете предложить клиенту управлять стрессом. Используйте фразы:

• «Spróbujmy znaleźć technikę relaksacyjną, która będzie odpowiednia dla pana/pani.»
• «Co sądzi pan/pani o wprowadzeniu regularnych spacerów lub ćwiczeń?»

Итог

Управление стрессом — это важная часть психологической работы, требующая внимания к индивидуальным потребностям клиента. Используйте представленные фразы и техники, чтобы эффективно помогать клиентам справляться со стрессовыми ситуациями.

---

Урок 14. Техники релаксации в терапии

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Relaksacja	Релаксация	Techniki relaksacji pomagają zmniejszyć napięcie.
Oddech przeponowy	Диафрагмальное дыхание	Czy próbował/a pan/pani oddechu przeponowego?
Wizualizacja	Визуализация	Wizualizacja może pomóc wyobrazić sobie spokojne miejsce.
Medytacja	Медитация	Medytacja wspiera spokój i koncentrację.
Napinanie i rozluźnianie mięśni	Напряжение и расслабление мышц	Spróbujmy napinania i rozluźniania mięśni, aby zmniejszyć napięcie.
Spokojne miejsce	Спокойное место	Wyobraź sobie spokojne miejsce, gdzie czujesz się bezpiecznie.
Koncentracja	Концентрация	Koncentracja na oddechu pomaga uspokoić umysł.
Techniki oddechowe	Дыхательные техники	Jakie techniki oddechowe stosuje pan/pani na co dzień?

Материал урока

Почему важны техники релаксации в терапии?
Техники релаксации (techniki relaksacji) используются для снижения уровня стресса, расслабления тела и улучшения концентрации. Они помогают клиентам справляться с тревогой, эмоциональным напряжением и повышать общую осознанность.

Основные техники релаксации:

1. Диафрагмальное дыхание (oddech przeponowy):
   • Psycholog: Proszę usiąść wygodnie, zamknąć oczy i skupić się na swoim oddechu. Wdech przez nos, brzuch delikatnie się unosi. Wydech przez usta, brzuch opada. Spróbujmy razem.
2. Прогрессивная мышечная релаксация (napinanie i rozluźnianie mięśni):
   • Psycholog: Proszę napiąć mięśnie dłoni przez kilka sekund, a potem powoli je rozluźnić. Jak się pan/pani czuje?
3. Визуализация (wizualizacja):
   • Psycholog: Proszę wyobrazić sobie spokojne miejsce, gdzie czuje się pan/pani bezpiecznie. Jak ono wygląda? Co pan/pani tam słyszy i widzi?
4. Медитация осознанности (medytacja):
   • Psycholog: Skupmy się na teraźniejszym momencie. Proszę zauważyć swoje myśli i uczucia, ale bez ich oceniania.

Пример диалога:

• Psycholog: Czy stosował/a pan/pani wcześniej techniki relaksacyjne?
• Klient: Nie, ale słyszałem/am o oddychaniu przeponowym.
• Psycholog: Proszę spróbować razem ze mną. Wdech przez nos, brzuch unosi się. Wydech przez usta, brzuch opada. Jak się pan/pani teraz czuje?
• Klient: Czuję się trochę spokojniejszy/a.

Как адаптировать техники под клиента:
Каждый клиент реагирует на техники релаксации по-разному. Важно адаптировать их, учитывая потребности клиента:

• Если клиент чувствует дискомфорт от визуализации, можно сосредоточиться на дыхательных упражнениях.
• Если клиенту трудно сосредоточиться, полезно начать с коротких техник, например, 2-минутной медитации.

Типичные ошибки:

• Предложение сложных техник, которые клиенту трудно выполнять.
• Отсутствие проверки, как клиент себя чувствует во время или после упражнения.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Давайте попробуем технику диафрагмального дыхания.»
   • «Что вы представляете, когда думаете о спокойном месте?»
   • «Как вы чувствуете себя после выполнения упражнения на расслабление мышц?»
2. Составьте 5 вопросов, которые помогут выяснить, какие техники релаксации могут подойти клиенту.
3. Напишите диалог, где психолог обучает клиента технике визуализации.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Techniki relaksacji, takie jak oddech przeponowy czy wizualizacja, pomagają zmniejszyć napięcie i poprawić samopoczucie. Ważne jest, aby dostosować je do indywidualnych potrzeb klienta.»

Задание:
Опишите на польском, как вы бы предложили клиенту технику релаксации, учитывая его состояние. Используйте фразы:

• «Spróbujmy prostego ćwiczenia oddechowego.»
• «Jakie uczucia pojawiają się u pana/pani podczas wizualizacji spokojnego miejsca?»

Итог

Техники релаксации — это универсальный инструмент в терапии. Они помогают клиентам справляться с напряжением, укрепляют их эмоциональное состояние и улучшают качество жизни. Практикуйте представленные методы, чтобы уверенно использовать их в работе с клиентами.

---

Урок 15. Этика и границы в отношениях с клиентом

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Etyka	Этика	Etyka w pracy psychologa jest bardzo ważna.
Granice	Границы	Jak pan/pani rozumie granice w relacji terapeutycznej?
Profesjonalizm	Профессионализм	Profesjonalizm pomaga budować zaufanie klienta.
Poufność	Конфиденциальность	Poufność jest podstawą każdej sesji terapeutycznej.
Zasady	Принципы	Jakie zasady obowiązują w naszej relacji?
Relacja terapeutyczna	Терапевтические отношения	Relacja terapeutyczna powinna opierać się na szacunku i zaufaniu.
Neutralność	Нейтральность	Psycholog zachowuje neutralność wobec opinii klienta.
Konflikt interesów	Конфликт интересов	Unikanie konfliktu interesów jest częścią etyki zawodowej.

Материал урока

Почему важна этика в работе психолога?
Этика (etyka) и соблюдение границ (granice) создают безопасную и профессиональную атмосферу для клиента. Это помогает выстроить доверие, избежать недоразумений и поддерживать высокие стандарты работы.

Основные принципы этики в работе психолога:

1. Конфиденциальность (poufność):
   • Psycholog: Wszystko, co pan/pani powie podczas sesji, pozostaje poufne. Wyjątkiem są sytuacje, które mogą zagrażać życiu lub zdrowiu.
2. Поддержание границ (utrzymywanie granic):
   • Psycholog: Nasza relacja jest zawodowa, co oznacza, że obowiązują nas określone zasady.
3. Равноправие (równość):
   • Psychолог: Traktuję każdego klienta z szacunkiem i bez oceniania.
4. Нейтральность (neutralność):
   • Psycholog: Nie oceniam pana/pani decyzji. Moim celem jest wsparcie w znalezieniu najlepszego rozwiązania dla pana/pani.

Как обсуждать границы с клиентом:

1. Объяснение принципов:
   • Psycholog: Na początku naszej współpracy chciałbym omówić zasady poufności i granic w naszej relacji.
2. Пример формулировки:
   • Psycholog: Granice są ważne, abyśmy mogli pracować w bezpiecznej i profesjonalnej atmosferze.
3. Ответы на вопросы клиента:
   • Klient: Co się stanie, jeśli zobaczę pana/panią poza gabinetem?
   • Psycholog: W takiej sytuacji powitam pana/panią dyskretnie, ale nie podejmiemy rozmowy o naszych sesjach.

Пример диалога:

• Psycholog: Czy chciałby pan/pani omówić jakieś pytania dotyczące naszych zasad współpracy?
• Klient: Czy mogę udostępnić nasze rozmowy komuś innemu?
• Psycholog: Treści sesji są poufne i nie mogą być udostępniane bez pana/pani zgody.

Типичные ошибки:

• Необъяснение клиенту границ и этических принципов.
• Слишком жёсткий или слишком мягкий подход, который может вызывать недопонимание.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Все, что обсуждается на сеансах, остается конфиденциальным.»
   • «Границы помогают нам сохранять профессионализм в отношениях.»
   • «Если у вас есть вопросы об этике работы, я готов их обсудить.»
2. Составьте 5 вопросов, которые клиент может задать о границах и конфиденциальности.
3. Напишите диалог, где психолог объясняет клиенту принципы нейтральности и профессионализма.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Etyka i granice w pracy psychologa są kluczowe dla budowania zaufania. Poufność, neutralność i profesjonalizm pomagają tworzyć bezpieczne warunki do pracy nad problemami klienta.»

Задание:
Опишите на польском, как вы бы объяснили клиенту значение границ в терапии. Используйте фразы:

• «Granice pomagają nam stworzyć przestrzeń, w której czuje się pan/pani bezpiecznie.»
• «Nasza relacja jest oparta na zasadach etyki zawodowej.»

Итог

Этика и границы — это основа профессиональных отношений с клиентом. Практикуйте новые выражения и ситуации, чтобы уверенно объяснять их на польском языке, создавая атмосферу доверия и уважения.

---

Глава 4: Специфика работы с разными группами

Урок 16. Работа с детьми и подростками

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Dziecko	Ребёнок	Jakie emocje odczuwa dziecko w tej sytuacji?
Nastolatek	Подросток	Czy nastolatek wyraża swoje emocje otwarcie?
Rodzic	Родитель	Jak rodzice wspierają dziecko w trudnych sytuacjach?
Relacja rodzic-dziecko	Отношения родитель-ребёнок	Relacja rodzic-dziecko jest kluczowa dla rozwoju emocjonalnego.
Zachowanie	Поведение	Jakie zmiany w zachowaniu zauważyliście u dziecka?
Problemy w szkole	Проблемы в школе	Czy dziecko ma trudności w szkole?
Empatia	Эмпатия	Empatia jest ważna w pracy z dziećmi.
Zaufanie	Доверие	Zaufanie między terapeutą a dzieckiem buduje bezpieczne środowisko.

Материал урока

Почему работа с детьми и подростками требует особого подхода?
Дети (dzieci) и подростки (nastolatki) отличаются от взрослых своей эмоциональной и когнитивной зрелостью. Психологу важно учитывать возрастные особенности и работать в тесном сотрудничестве с родителями (rodzice), чтобы создать безопасное и поддерживающее пространство для ребёнка.

Основные аспекты работы с детьми:

1. Построение доверия:
   • Psycholog: Jak się czujesz w tym momencie? Czy chciałbyś/chciałabyś o czymś porozmawiać?
   • Dziecko: Jestem trochę zdenerwowany/a.
   • Psycholog: Rozumiem, to normalne. Możemy porozmawiać w twoim tempie.
2. Использование понятного языка:
   • Psycholog: Co sprawia, że czujesz się szczęśliwy/a?
   • Dziecko: Kiedy bawię się z moimi przyjaciółmi.
3. Работа через игру:
   • Psycholog: Czy chcesz narysować, co cię martwi?

Особенности работы с подростками:

1. Уважение их независимости:
   • Psycholog: Jakie masz pomysły na rozwiązanie tej sytuacji?
   • Nastolatek: Może spróbuję porozmawiać z nauczycielem.
2. Обсуждение эмоций:
   • Psycholog: Jakie emocje odczuwasz w trudnych momentach?
   • Nastolatek: Głównie złość i frustrację.
3. Акцент на активное слушание:
   • Psycholog: Chciałbym dobrze zrozumieć, co myślisz o tej sytuacji.

Пример диалога:

• Psycholog: Jak się czułeś/czułaś, kiedy to się wydarzyło?
• Nastolatek: Byłem/am bardzo zdenerwowany/a, bo nikt mnie nie rozumiał.
• Psycholog: Rozumiem, że mogło to być frustrujące. Co mogłoby pomóc w takich sytuacjach?
• Nastolatek: Może więcej wsparcia od rodziców.

Работа с родителями:
Родители играют важную роль в поддержке ребёнка. Психолог должен работать с ними, чтобы создать гармоничную среду.

• Psycholog: Jakie zmiany w zachowaniu dziecka zauważyliście w ostatnim czasie?

Типичные ошибки:

• Использование сложных терминов или непонятного языка.
• Пренебрежение мнением ребёнка или подростка.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Что делает вашего ребёнка счастливым?»
   • «Какие трудности вы заметили у вашего ребёнка в школе?»
   • «Как вы могли бы поддержать своего подростка в сложной ситуации?»
2. Составьте 5 вопросов для работы с детьми и подростками, которые помогут лучше понять их эмоциональное состояние.
3. Напишите диалог, где психолог помогает подростку справиться с тревогой, а также обсуждает ситуацию с родителями.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Praca z dziećmi i nastolatkami wymaga cierpliwości i empatii. Ważne jest, aby budować zaufanie oraz dostosowywać metody pracy do wieku i potrzeb młodego klienta.»

Задание:
Опишите на польском, как вы будете строить доверие в работе с ребёнком. Используйте фразы:

• «Chcę, abyś czuł/a się tutaj bezpiecznie.»
• «Możesz powiedzieć, co myślisz i czujesz, w swoim tempie.»

Итог

Работа с детьми и подростками требует тонкого подхода, внимательности и эмпатии. Практикуйте предложенные техники и фразы, чтобы эффективно общаться с молодыми клиентами на польском языке, помогая им справляться с трудностями.

---

Урок 17. Общение с семьями клиентов

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Rodzina	Семья	Jakie wsparcie rodzina może zaoferować klientowi?
Relacje rodzinne	Семейные отношения	Czy relacje rodzinne wpływają na samopoczucie klienta?
Komunikacja	Коммуникация	Jak możemy poprawić komunikację w rodzinie?
Wsparcie	Поддержка	Jak rodzina może wspierać klienta w jego trudnościach?
Konflikt rodzinny	Семейный конфликт	Jakie są przyczyny konfliktu rodzinnego?
Zrozumienie	Понимание	Wzajemne zrozumienie pomaga budować silniejsze relacje.
Współpraca	Сотрудничество	Współpraca z rodziną klienta jest kluczowa w procesie terapii.
Równowaga	Баланс	Jak rodzina może osiągnąć równowagę między różnymi potrzebami jej członków?

Материал урока

Почему важно общаться с семьями клиентов?
Семья (rodzina) играет ключевую роль в поддержке клиента. Психолог должен учитывать семейный контекст, чтобы лучше понять поведение клиента и предложить эффективные стратегии помощи. Совместная работа с семьёй помогает улучшить отношения и наладить общение.

Основные аспекты общения с семьями клиентов:

1. Выяснение роли семьи:
   • Psycholog: Jaką rolę pełni rodzina w życiu klienta? Czy wspiera go w trudnych momentach?
2. Обсуждение текущих проблем:
   • Psycholog: Jakie są najważniejsze wyzwania, z którymi mierzy się rodzina?
3. Предложение стратегий для улучшения взаимодействия:
   • Psycholog: Czy możemy wspólnie zastanowić się, jak poprawić komunikację między członkami rodziny?

Пример диалога с родителями клиента:

• Psycholog: Jak oceniacie państwo relacje rodzinne? Czy są sytuacje, które wywołują napięcie?
• Rodzic: Często mamy problemy z komunikacją z naszym synem.
• Psycholog: Rozumiem. Jakie kroki już podjęliście, aby to zmienić?
• Rodzic: Próbowaliśmy rozmawiać, ale on nie chce nas słuchać.
• Psycholog: Może spróbujemy przeanalizować, co mogłoby pomóc w takich rozmowach?

Работа с конфликтами в семье:
Конфликты (konflikty rodzinne) — это частая причина напряжения. Психолог помогает членам семьи понять друг друга.

• Psycholog: Jakie emocje pojawiają się u państwa podczas konfliktów? Czy możecie opisać sytuacje, które najczęściej prowadzą do napięć?

Роль семьи в поддержке клиента:

• Psycholog: Jak rodzina może pomóc klientowi w osiągnięciu jego celów?
• Родители или партнёры клиента могут предложить конкретные действия, например:
  • Wsparcie emocjonalne (emocjonalna pomoc).
  • Rozmowy wspierające (pomocne rozmowy).

Типичные ошибки:

• Игнорирование точки зрения отдельных членов семьи.
• Навязывание решений, которые семья не готова принять.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Как вы видите роль вашей семьи в поддержке клиента?»
   • «Какие трудности в общении вы замечаете в вашей семье?»
   • «Что, по вашему мнению, можно сделать, чтобы улучшить отношения?»
2. Составьте 5 вопросов, которые помогут психологу обсудить с семьёй клиента её поддержку и взаимодействие.
3. Напишите диалог, где психолог работает с родителями клиента, помогая им понять его потребности.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Rodzina odgrywa ważną rolę w procesie terapeutycznym klienta. Współpraca z rodziną pomaga budować zrozumienie i wspierać klienta w jego trudnościach.»

Задание:
Опишите на польском, как вы бы объяснили семье клиента их роль в терапии. Используйте фразы:

• «Współpraca z państwem pomoże w lepszym zrozumieniu potrzeb klienta.»
• «Razem możemy stworzyć plan wsparcia, który będzie skuteczny i możliwy do realizacji.»

Итог

Общение с семьями клиентов требует чуткости и понимания. Используйте предложенные вопросы и выражения, чтобы наладить эффективное взаимодействие с членами семьи, поддерживая клиента и создавая условия для улучшения семейных отношений.

---

Урок 18. Поддержка в кризисных ситуациях

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Kryzys	Кризис	Jak możemy pomóc panu/pani w tym kryzysie?
Sytuacja kryzysowa	Кризисная ситуация	Czy może pan/pani opisać swoją sytuację kryzysową?
Wsparcie emocjonalne	Эмоциональная поддержка	Jakie wsparcie emocjonalne byłoby dla pana/pani pomocne?
Bezpieczeństwo	Безопасность	Czy czuje się pan/pani bezpiecznie w obecnej sytuacji?
Rozwiązanie problemu	Решение проблемы	Czy możemy wspólnie znaleźć rozwiązanie tego problemu?
Nagła sytuacja	Неожиданная ситуация	Jak pan/pani radzi sobie z nagłymi sytuacjami?
Priorytet	Приоритет	Jakie są pana/pani priorytety w tej chwili?
Stabilizacja	Стабилизация	Stabilizacja emocji jest ważnym krokiem w pracy nad kryzysem.

Материал урока

Что такое кризис и как психолог может помочь?
Кризис (kryzys) — это состояние, связанное с сильным эмоциональным или ситуационным напряжением, которое затрудняет принятие решений. Поддержка в кризисных ситуациях (wsparcie w sytuacjach kryzysowych) направлена на помощь клиенту в восстановлении эмоционального равновесия и нахождении возможных решений.

Как начать разговор о кризисе:

1. Уточнение ситуации:
   • Psycholog: Czy może pan/pani opisać, co się wydarzyło?
   • Klient: Straciłem/am pracę i nie wiem, co dalej robić.
2. Понимание эмоций:
   • Psycholog: Jakie emocje towarzyszą panu/pani w tej sytuacji?
   • Klient: Czuję strach i frustrację.
3. Обсуждение безопасности:
   • Psycholog: Czy czuje się pan/pani bezpiecznie w tej chwili?

Этапы работы в кризисе:

1. Оценка текущей ситуации:
   • Psycholog: Jakie są pana/pani największe obawy na ten moment?
2. Стабилизация эмоций:
   • Psycholog: Czy możemy spróbować techniki oddechowej, aby pomóc się uspokoić?
   • Klient: Tak, chętnie spróbuję.
3. Определение приоритетов:
   • Psycholog: Co jest dla pana/pani najważniejsze w tej chwili?
4. Поиск временных решений:
   • Psycholog: Jakie pierwsze kroki możemy podjąć, aby poprawić pana/pani sytuację?

Пример диалога:

• Psycholog: Jakie wydarzenie wywołało ten kryzys?
• Klient: Moje dziecko ma poważne problemy w szkole, i nie wiem, jak mu pomóc.
• Psycholog: Rozumiem, to może być trudne. Czy rozmawiał/a pan/pani z nauczycielami?
• Klient: Tak, ale nie widzę poprawy.
• Psycholog: Może możemy wspólnie przygotować plan, jak porozmawiać z dzieckiem i szkołą, aby znaleźć rozwiązanie.

Типичные ошибки:

• Спешка в предложении решений без полного понимания ситуации.
• Игнорирование эмоционального состояния клиента.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Что произошло и как вы себя чувствуете?»
   • «Какие шаги мы можем предпринять, чтобы улучшить вашу ситуацию?»
   • «Как я могу поддержать вас в этой кризисной ситуации?»
2. Составьте 5 вопросов для оценки кризисной ситуации и состояния клиента.
3. Напишите диалог, где психолог помогает клиенту справиться с неожиданной потерей.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Wsparcie w sytuacjach kryzysowych polega na pomocy klientowi w stabilizacji emocji i znalezieniu rozwiązań w trudnych sytuacjach. Ważne jest, aby klient czuł się bezpiecznie i miał przestrzeń do wyrażenia swoich uczuć.»

Задание:
Опишите на польском, как вы бы помогли клиенту оценить его приоритеты в кризисной ситуации. Используйте фразы:

• «Jakie są pana/pani najważniejsze potrzeby w tej chwili?»
• «Co możemy zrobić, aby poczuł/a się pan/pani spokojniej?»

Итог

Работа в кризисных ситуациях требует чуткости, умения быстро оценить состояние клиента и предложить доступные решения. Практикуйте представленные методы и фразы, чтобы эффективно помогать клиентам на польском языке.

---

Урок 19. Тревожные расстройства и их проявления

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Zaburzenia lękowe	Тревожные расстройства	Czy zauważył/a pan/pani objawy zaburzeń lękowych?
Lęk	Тревога	Jak często odczuwa pan/pani lęk?
Atak paniki	Паническая атака	Czy doświadczył/a pan/pani ataku paniki?
Unikanie	Избегание	Czy zauważył/a pan/pani tendencję do unikania trudnych sytuacji?
Objawy fizyczne	Физические симптомы	Jakie objawy fizyczne towarzyszą lękowi?
Napięcie	Напряжение	Czy często odczuwa pan/pani napięcie mięśni?
Zmartwienie	Беспокойство	Jakie zmartwienia najczęściej pojawiają się w pana/pani myślach?
Kontrola	Контроль	Czy ma pan/pani trudności z kontrolowaniem swoich myśli?

Материал урока

Что такое тревожные расстройства?
Тревожные расстройства (zaburzenia lękowe) связаны с чрезмерной тревогой (lęk), которая может нарушать повседневную жизнь клиента. Эти состояния часто сопровождаются физическими симптомами (objawy fizyczne), такими как учащённое сердцебиение, напряжение мышц и проблемы с дыханием. Психолог помогает клиенту определить триггеры (wyzwalacze) и разработать стратегии управления тревогой.

Как начать разговор о тревожных расстройствах:

1. Уточнение симптомов:
   • Psycholog: Czy odczuwa pan/pani lęk w określonych sytuacjach?
   • Klient: Tak, głównie przed wystąpieniami publicznymi.
2. Описание проявлений:
   • Psycholog: Jakie objawy fizyczne towarzyszą temu uczuciu?
   • Klient: Często mam przyspieszone bicie serca i pocę się.
3. Обсуждение частоты:
   • Psycholog: Jak często pojawiają się takie objawy?

Типы тревожных расстройств и их проявления:

1. Генерализованное тревожное расстройство (GAD):
   • Objawy: ciągłe zmartwienia, trudności z koncentracją, napięcie mięśni.
   • Psycholog: Czy czuje pan/pani, że często zamartwia się bez konkretnej przyczyny?
2. Панические атаки:
   • Objawy: szybkie bicie serca, uczucie duszności, strach przed utratą kontroli.
   • Psycholog: Czy miał/a pan/pani wrażenie, że podczas ataku paniki brakowało panu/pani powietrza?
3. Социальная тревога:
   • Objawy: strach przed oceną innych, unikanie wystąpień publicznych.
   • Psycholog: Czy unika pan/pani sytuacji, w których może być oceniany/a przez innych?

Пример диалога:

• Psycholog: Jakie emocje towarzyszą panu/pani podczas takich sytuacji?
• Klient: Głównie strach i poczucie, że wszyscy mnie obserwują.
• Psycholog: Rozumiem. Czy możemy wspólnie zastanowić się, jak zapanować nad tymi emocjami?

Методы работы с тревогой:

1. Техники релаксации:
   • Psycholog: Czy chciałby/a pan/pani spróbować ćwiczeń oddechowych, które mogą pomóc w zmniejszeniu napięcia?
2. Когнитивно-поведенческая терапия (CBT):
   • Psycholog: Jakie myśli pojawiają się, gdy odczuwa pan/pani lęk? Czy możemy je przeanalizować?
3. Пошаговая экспозиция:
   • Psycholog: Czy byłby/a pan/pani gotowy/a stopniowo zmierzyć się z sytuacjami, które wywołują lęk?

Типичные ошибки:

• Слишком быстрое обсуждение тревожных ситуаций, что может усилить беспокойство клиента.
• Недооценка физических симптомов тревоги.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Какие симптомы вы замечаете, когда испытываете тревогу?»
   • «Что помогает вам успокоиться в таких ситуациях?»
   • «Как часто вы испытываете тревогу без видимой причины?»
2. Составьте 5 вопросов, которые помогут обсудить проявления тревожного расстройства с клиентом.
3. Напишите диалог, где психолог помогает клиенту понять природу его тревоги и предлагает первую технику управления ею.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Zaburzenia lękowe mogą znacznie wpływać na codzienne życie klienta. Ważne jest, aby rozpoznać objawy i wspólnie z klientem opracować strategie radzenia sobie z lękiem.»

Задание:
Опишите на польском, как вы помогаете клиенту определить триггеры тревоги. Используйте фразы:

• «Jakie sytuacje wywołują u pana/pani lęk?»
• «Czy możemy przeanalizować, co dzieje się, gdy pojawia się lęk?»

Итог

Работа с тревожными расстройствами требует понимания эмоционального и физического состояния клиента. Практикуйте предложенные фразы и методы, чтобы эффективно обсуждать эту тему с клиентами на польском языке и предлагать им помощь.

---

Урок 20. Депрессия и работа с пониженным настроением

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Depresja	Депрессия	Czy rozmawialiśmy już o pana/pani doświadczeniach z depresją?
Obniżony nastrój	Пониженное настроение	Jak często odczuwa pan/pani obniżony nastrój?
Smutek	Грусть	Czy często odczuwa pan/pani smutek bez wyraźnego powodu?
Bezradność	Беспомощность	Czy czuje się pan/pani czasem bezradny/a wobec swojej sytuacji?
Utrata zainteresowań	Потеря интересов	Czy zauważył/a pan/pani, że rzeczy, które kiedyś sprawiały przyjemność, już nie cieszą?
Energia	Энергия	Czy brakuje panu/pani energii do codziennych zadań?
Samopoczucie	Самочувствие	Jakie są zmiany w pana/pani samopoczuciu w ostatnich tygodniach?
Optymizm	Оптимизм	Jak możemy pracować nad odbudowaniem optymizmu?

Материал урока

Что такое депрессия?
Депрессия (depresja) — это состояние, характеризующееся длительным пониженным настроением, утратой интереса к жизни и снижением энергии. Клиенты с депрессией могут испытывать чувство безнадёжности (bezradność), проблемы с концентрацией или физические симптомы, такие как усталость. Психолог помогает клиенту осознать свои чувства, установить причины депрессии и найти пути её преодоления.

Как начать разговор о депрессии:

1. Описание настроения:
   • Psycholog: Jak opisał/a by pan/pani swoje samopoczucie w ostatnich dniach?
   • Klient: Czuję się zmęczony/a i często nie mam ochoty na nic.
2. Уточнение изменений:
   • Psycholog: Czy zauważył/a pan/pani zmiany w swoim nastroju lub energii?
3. Выявление трудностей:
   • Psycholog: Czy jest coś, co szczególnie martwi pana/panią w tej chwili?

Типичные проявления депрессии:

1. Эмоциональные:
   • Smutek, beznadziejność, drażliwość.
   • Psycholog: Czy często czuje pan/pani smutek lub złość bez wyraźnego powodu?
2. Физические:
   • Brak energii, trudności ze snem, zmęczenie.
   • Psycholog: Czy ma pan/pani trudności ze snem lub czuje się pan/pani ciągle zmęczony/a?
3. Когнитивные:
   • Negatywne myśli, трудности с концентрацией.
   • Psycholog: Czy zauważył/a pan/pani, że trudno jest się skupić na codziennych zadaniach?

Пример диалога:

• Psycholog: Co sprawia, że czuje się pan/pani szczególnie przygnębiony/a?
• Klient: Mam wrażenie, że wszystko, co robię, nie ma sensu.
• Psycholog: Rozumiem, to trudne uczucie. Czy możemy spróbować zastanowić się, co mogłoby przynieść panu/pani ulgę?

Стратегии работы с депрессией:

1. Установление целей:
   • Psycholog: Jakie małe cele może pan/pani ustalić, aby poczuć się lepiej?
2. Работа с мыслями:
   • Psycholog: Jakie myśli pojawiają się w trudnych momentach? Czy możemy je przeanalizować?
3. Повышение активности:
   • Psycholog: Czy jest coś, co sprawiało panu/pani przyjemność раньше? Może spróbujemy wrócić do tego?

Типичные ошибки:

• Снижение значимости чувств клиента, например: «Każdy czasem tak się czuje.»
• Предложение быстрых решений без понимания глубины проблемы.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Как вы оцениваете своё настроение за последние две недели?»
   • «Что приносило вам радость раньше?»
   • «Какие трудности вы испытываете, чтобы справляться с повседневной жизнью?»
2. Составьте 5 вопросов, которые помогут клиенту осознать свои чувства и изменения в настроении.
3. Напишите диалог, где психолог обсуждает с клиентом возможные шаги для улучшения настроения.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Depresja może wpływać na wszystkie aspekty życia klienta. Ważne jest, aby zrozumieć jej objawy i wspólnie opracować plan, który pomoże klientowi stopniowo odzyskać równowagę emocjonalną.»

Задание:
Опишите на польском, как вы помогаете клиенту определить шаги для улучшения его настроения. Используйте фразы:

• «Jakie drobne kroki możemy podjąć, aby poczuł/a się pan/pani lepiej?»
• «Spróbujmy znaleźć coś, co może pana/panią zainteresować.»

Итог

Работа с депрессией требует внимательности, терпения и постепенного подхода. Используйте предложенные фразы и методы, чтобы поддерживать клиентов с пониженным настроением и помогать им находить ресурсы для улучшения состояния.

---

Глава 5: Особенности сложных случаев

Урок 21. Работа с зависимостями

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Uzależnienie	Зависимость	Jakie trudności napotyka pan/pani w walce z uzależnieniem?
Substancja	Вещество	Czy korzysta pan/pani z jakichś substancji?
Zachowanie kompulsywne	Компульсивное поведение	Czy zauważył/a pan/pani zachowanie kompulsywne?
Terapia uzależnień	Терапия зависимостей	Terapia uzależnień może pomóc w zrozumieniu mechanizmów uzależnienia.
Głód psychiczny	Психологическая тяга	Jak pan/pani radzi sobie z głodem psychicznym?
Relapse	Рецидив	Czy zdarzył/a się panu/pani sytuacja powrotu do nałogu?
Mechanizmy radzenia sobie	Механизмы совладания	Jakie mechanizmy radzenia sobie stosuje pan/pani, by unikać trudnych sytuacji?
Motywacja	Мотивация	Jak możemy wzmocnić pana/pani motywację do zmiany?

Материал урока

Что такое зависимость?
Зависимость (uzależnienie) — это состояние, при котором человек теряет контроль над употреблением веществ или выполнением определённых действий. Она может быть физической, психологической или поведенческой. Психолог помогает клиенту осознать природу зависимости и найти пути для изменения поведения.

Как начать разговор о зависимости:

1. Уточнение поведения:
   • Psycholog: Czy zauważył/a pan/pani, że pewne nawyki wpływają na pana/pani codzienne życie?
   • Klient: Tak, często sięgam po alkohol, gdy czuję stres.
2. Обсуждение последствий:
   • Psycholog: Jakie konsekwencje ma dla pana/pani to zachowanie?
   • Klient: Czuję się zmęczony/a i mam problemy w relacjach.
3. Оценка готовности к изменениям:
   • Psycholog: Czy chciałby/a pan/pani spróbować zmienić tę sytuację?

Типы зависимостей и их проявления:

1. Химические зависимости (alkohol, narkotyki):
   • Objawy: fizyczny głód, tolerancja, relapsy.
   • Psycholog: Czy czuje pan/pani, że potrzebuje coraz więcej, aby osiągnąć ten sam efekt?
2. Поведенческие зависимости (gry, zakupy):
   • Objawy: kompulsywne zachowania, zaniedbanie innych aspektów życia.
   • Psycholog: Czy zdarza się, że spędza pan/pani więcej czasu na grze, niż planował/a?

Методы работы с зависимостями:

1. Анализ триггеров:
   • Psycholog: Jakie sytuacje wywołują u pana/pani potrzebę powrotu do tego zachowania?
2. Обучение навыкам совладания:
   • Psycholog: Czy możemy opracować nowe sposoby radzenia sobie ze stresem?
3. Поддержка мотивации:
   • Psycholog: Co motywuje pana/panią do pracy nad tą zmianą?

Пример диалога:

• Psycholog: Co skłania pana/panią do sięgania po substancje lub angażowania się w te zachowania?
• Klient: Zazwyczaj to stres lub samotność.
• Psycholog: Rozumiem. Może możemy spróbować znaleźć inne sposoby radzenia sobie z tymi emocjami?

Типичные ошибки:

• Осуждение клиента за его поведение.
• Непонимание сложности механизма зависимости.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Что мотивирует вас работать над изменением своего поведения?»
   • «Какие ситуации чаще всего вызывают у вас желание вернуться к зависимости?»
   • «Как мы можем вместе справляться с трудными моментами?»
2. Составьте 5 вопросов для обсуждения зависимости и её последствий с клиентом.
3. Напишите диалог, где психолог помогает клиенту понять его триггеры и предлагает первую технику управления зависимостью.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Uzależnienia mogą być trudne do przezwyciężenia, ale dzięki terapii klient ma możliwość zrozumienia swoich mechanizmów zachowań i znalezienia alternatywnych sposobów radzenia sobie ze stresem.»

Задание:
Опишите на польском, как вы помогаете клиенту выявить причины его зависимости. Используйте фразы:

• «Jakie emocje towarzyszą panu/pani, gdy pojawia się potrzeba sięgnięcia po substancje?»
• «Spróbujmy przeanalizować, co dzieje się w takich momentach.»

Итог

Работа с зависимостями требует глубокой эмпатии, терпения и пошагового подхода. Используйте предложенные фразы и методы, чтобы поддерживать клиентов на их пути к изменениям и восстановлению.

---

Урок 22. Расстройства личности

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Zaburzenia osobowości	Расстройства личности	Jakie objawy zaburzeń osobowości pan/pani zauważa?
Osobowość	Личность	Jak pan/pani postrzega swoją osobowość?
Impulsywność	Импульсивность	Czy zauważa pan/pani impulsywne reakcje w trudnych sytuacjach?
Relacje międzyludzkie	Межличностные отношения	Czy ma pan/pani trudności w relacjach międzyludzkich?
Granice emocjonalne	Эмоциональные границы	Jakie granice emocjonalne są dla pana/pani ważne?
Tożsamość	Идентичность	Czy zdarza się panu/pani mieć trudności z określeniem swojej tożsamości?
Nastrój	Настроение	Czy zmiany nastroju wpływają na pana/pani codzienne życie?
Konflikt wewnętrzny	Внутренний конфликт	Czy czuje pan/pani czasem konflikt wewnętrzny?

Материал урока

Что такое расстройства личности?
Расстройства личности (zaburzenia osobowości) характеризуются устойчивыми моделями мышления, поведения и межличностных взаимодействий, которые отклоняются от социальных норм. Эти состояния могут вызывать трудности в отношениях, работе и повседневной жизни.

Как начать разговор о расстройствах личности:

1. Описание трудностей:
   • Psycholog: Czy zauważył/a pan/pani trudności w relacjach z innymi ludźmi?
   • Klient: Tak, często czuję, że nie jestem rozumiany/a.
2. Понимание эмоций:
   • Psycholog: Czy zmiany nastroju pojawiają się nagle i bez wyraźnego powodu?
   • Klient: Tak, czasami jestem bardzo szczęśliwy/a, a chwilę później czuję się beznadziejnie.
3. Выявление особенностей:
   • Psycholog: Czy zdarza się panu/pani mieć trudności z określeniem, kim pan/pani jest lub czego pan/pani chce?

Основные типы расстройств личности:

1. Пограничное расстройство личности (BPD):
   • Objawy: impulsywność, niestабильные relacje, intensywne эмоции.
   • Psycholog: Czy ma pan/pani trudności z kontrolowaniem swoich emocji?
2. Нарциссическое расстройство личности:
   • Objawy: potrzeba podziwu, brak empatii, nadmierna pewność siebie.
   • Psycholog: Czy często czuje pan/pani potrzebę, aby inni doceniali pana/pani osiągnięcia?
3. Обсессивно-компульсивное расстройство личности:
   • Objawy: perfekcjonizm, potrzeba kontroli, unikanie ryzyka.
   • Psycholog: Czy ma pan/pani trudności z akceptacją błędów?

Методы работы с расстройствами личности:

1. Обучение навыкам регуляции эмоций:
   • Psycholog: Czy chciałby/a pan/pani spróbować technik, które pomogą radzić sobie z intensywnymi emocjami?
2. Установление границ:
   • Psycholog: Jak możemy pracować nad wyznaczaniem granic w relacjach?
3. Работа над идентичностью:
   • Psycholog: Jak pan/pani postrzega siebie i swoje cele? Czy możemy to przeanalizować?

Пример диалога:

• Psycholog: Co uważa pan/pani za największe wyzwanie w relacjach z innymi?
• Klient: Często mam wrażenie, że ludzie mnie odrzucają, nawet jeśli tego nie powiedzą.
• Psycholog: Rozumiem. Czy możemy zastanowić się, jakie sytuacje wywołują takie uczucia?

Типичные ошибки:

• Использование оценочных выражений, которые могут усилить чувство вины клиента.
• Игнорирование необходимости работы над межличностными навыками.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Какие трудности вы испытываете в отношениях с другими людьми?»
   • «Чувствуете ли вы, что ваше настроение меняется слишком резко?»
   • «Как вы воспринимаете себя в сложных ситуациях?»
2. Составьте 5 вопросов, которые помогут клиенту осознать особенности его поведения и эмоций.
3. Напишите диалог, где психолог помогает клиенту понять влияние его эмоций на отношения.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Zaburzenia osobowości wpływają na sposób, w jaki klient postrzega siebie i relacje z innymi. Terapia koncentruje się na rozwijaniu umiejętności emocjonalnych i budowaniu stabilnych relacji.»

Задание:
Опишите на польском, как вы помогаете клиенту выстраивать эмоциональные границы. Используйте фразы:

• «Jakie granice emocjonalne są dla pana/pani najważniejsze?»
• «Spróbujmy określić, co pomaga panu/pani czuć się bardziej stabilnie w relacjach.»

Итог

Работа с расстройствами личности требует терпения, глубокой эмпатии и чёткой структуры. Используйте предложенные фразы и методы, чтобы поддерживать клиентов и помогать им развивать навыки для улучшения их эмоционального состояния и межличностных отношений.

---

Урок 23. Мотивация к изменениям

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Motywacja	Мотивация	Jak możemy zwiększyć pana/pani motywację do zmiany?
Zmiana	Изменение	Jakie zmiany chciałby/a pan/pani wprowadzić w swoim życiu?
Cel	Цель	Jaki jest główny cel pana/pani terapii?
Przeszkody	Препятствия	Jakie przeszkody napotyka pan/pani w drodze do celu?
Postęp	Прогресс	Czy zauważył/a pan/pani postęp w swojej pracy nad sobą?
Wysiłek	Усилие	Jakie wysiłki jest pan/pani gotowy/a podjąć, aby osiągnąć swoje cele?
Nagroda	Награда	Jak może pan/pani nagrodzić siebie za osiągnięcie małych celów?
Strategia	Стратегия	Jaką strategię możemy zastosować, aby osiągnąć pana/pani cele?

Материал урока

Почему мотивация важна?
Мотивация (motywacja) — это ключевой фактор, определяющий успех изменений в жизни клиента. Она помогает определить цели (cele), преодолеть препятствия (przeszkody) и сосредоточиться на прогрессе (postęp). Психолог играет важную роль в укреплении мотивации клиента, помогая ему осознать важность изменений и определить шаги для их достижения.

Как начать разговор о мотивации:

1. Уточнение целей:
   • Psycholog: Jakie cele chciałby/a pan/pani osiągnąć dzięki terapii?
   • Klient: Chciałbym być bardziej pewny/a siebie.
2. Обсуждение препятствий:
   • Psycholog: Jakie przeszkody napotyka pan/pani w drodze do tego celu?
   • Klient: Czasami boję się, że nie dam rady.
3. Работа с внутренними ресурсами:
   • Psycholog: Jakie ma pan/pani mocne strony, które mogą pomóc w realizacji tego celu?

Шаги для укрепления мотивации:

1. Определение «Почему?» (Dlaczego?):
   • Psycholog: Dlaczego ta zmiana jest dla pana/pani ważna?
2. Планирование шагов:
   • Psycholog: Jakie małe kroki możemy podjąć, aby przybliżyć pana/panią do celu?
3. Отслеживание прогресса:
   • Psycholog: Jakie postępy zauważył/a pan/pani od naszej ostatniej rozmowy?
4. Награды за достижения:
   • Psycholog: Jak może pan/pani nagrodzić siebie za osiągnięcie małego sukcesu?

Пример диалога:

• Psycholog: Co chciałby/a pan/pani zmienić w swoim życiu?
• Klient: Chciałbym przestać odkładać rzeczy na później.
• Psycholog: Rozumiem. Dlaczego ta zmiana jest dla pana/pani ważna?
• Klient: Dzięki temu mógłbym lepiej radzić sobie w pracy i mniej się stresować.
• Psycholog: To bardzo konkretny powód. Czy możemy razem opracować strategię, która pomoże panu/pani w osiągnięciu tego celu?

Типичные ошибки:

• Недостаток внимания к препятствиям, с которыми сталкивается клиент.
• Игнорирование малых успехов, которые могут укрепить мотивацию клиента.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Какие изменения вы хотите внести в свою жизнь?»
   • «Что помогает вам сохранять мотивацию, даже когда сложно?»
   • «Какие шаги мы можем предпринять, чтобы достичь вашей цели?»
2. Составьте 5 вопросов для работы с клиентом, которые помогут выявить его мотивацию к изменениям.
3. Напишите диалог, где психолог помогает клиенту определить препятствия на пути к цели и предлагает шаги для их преодоления.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Motywacja jest kluczowym elementem procesu zmiany. Wyznaczanie celów, planowanie małych kroków i świętowanie postępów pomagają klientowi utrzymać zaangażowanie i wiarę w sukces.»

Задание:
Опишите на польском, как вы помогаете клиенту укрепить мотивацию. Используйте фразы:

• «Dlaczego ta zmiana jest dla pana/pani ważna?»
• «Jakie kroki możemy razem zaplanować, aby przybliżyć się do celu?»

Итог

Работа с мотивацией к изменениям требует глубокого понимания целей клиента, поддержки в преодолении препятствий и акцента на успехах. Практикуйте предложенные фразы и методы, чтобы эффективно укреплять мотивацию клиентов на польском языке.

---

Урок 24. Управление эмоциями в стрессовых ситуациях

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Zarządzanie emocjami	Управление эмоциями	Jakie techniki zarządzania emocjami stosuje pan/pani?
Stresujące sytuacje	Стрессовые ситуации	Jakie sytuacje wywołują u pana/pani stres?
Reakcja emocjonalna	Эмоциональная реакция	Jak pan/pani reaguje emocjonalnie w trudnych momentach?
Kontrola	Контроль	Czy czuje pan/pani, że traci kontrolę nad emocjami w stresie?
Radzenie sobie	Справляться	Jak pan/pani radzi sobie w sytuacjach stresowych?
Wyzwalacz	Триггер	Jakie wyzwalacze wywołują u pana/pani silne emocje?
Techniki oddechowe	Дыхательные техники	Czy chciałby/a pan/pani spróbować technik oddechowych?
Regulacja emocji	Регуляция эмоций	Regulacja emocji pomaga w lepszym radzeniu sobie ze stresem.

Материал урока

Почему важно управлять эмоциями в стрессовых ситуациях?
Управление эмоциями (zarządzanie emocjami) помогает клиенту сохранять контроль и снижать влияние стресса на повседневную жизнь. В стрессовых ситуациях (stresujące sytuacje) правильные техники могут предотвратить негативные реакции, улучшить принятие решений и повысить эмоциональную устойчивость.

Как начать разговор об эмоциях в стрессовых ситуациях:

1. Идентификация триггеров:
   • Psycholog: Jakie sytuacje wywołują u pana/pani silne emocje?
   • Klient: Często stresuję się, gdy mam napięte terminy w pracy.
2. Описание реакций:
   • Psycholog: Jak pan/pani reaguje w takich sytuacjach?
   • Klient: Czuję napięcie w ciele i czasami podnoszę głos.
3. Обсуждение текущих стратегий:
   • Psycholog: Jakie metody radzenia sobie stosuje pan/pani obecnie?
   • Klient: Zazwyczaj idę na spacer albo próbuję głęboko oddychać.

Шаги для управления эмоциями в стрессовых ситуациях:

1. Понимание своих эмоций:
   • Psycholog: Jakie emocje pojawiają się w trudnych sytuacjach? Czy możemy je nazwać?
2. Использование дыхательных техник:
   • Psycholog: Spróbujmy razem. Wdech przez nos, powolne zatrzymanie powietrza i wydech przez usta. Jak się pan/pani teraz czuje?
3. Работа с мыслями:
   • Psycholog: Jakie myśli pojawiają się w stresujących momentach? Czy możemy je przeanalizować?
4. Практика осознанности:
   • Psycholog: Proszę spróbować skupić się na chwili obecnej i zauważyć, co dzieje się wokół pana/pani.

Пример диалога:

• Psycholog: Jak pan/pani reaguje, gdy pojawia się trudna sytuacja w pracy?
• Klient: Zaczynam się denerwować i mam problem z koncentracją.
• Psycholog: Rozumiem. Czy możemy spróbować techniki oddechowej, aby pomóc panu/pani się uspokoić?
• Klient: Tak, chętnie spróbuję.
• Psycholog: Proszę wziąć głęboki wdech, zatrzymać powietrze na trzy sekundy i powoli wypuścić. Jak się pan/pani teraz czuje?

Типичные ошибки:

• Недостаток времени на обсуждение эмоций клиента.
• Игнорирование индивидуальных особенностей восприятия стресса.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Какие эмоции вы испытываете в стрессовых ситуациях?»
   • «Как ваше тело реагирует на стресс?»
   • «Какие методы помогают вам сохранять спокойствие?»
2. Составьте 5 вопросов, которые помогут клиенту понять свои эмоции в стрессовых ситуациях.
3. Напишите диалог, где психолог обучает клиента технике глубокого дыхания для снижения стресса.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Stresujące sytuacje mogą wywoływać silne emocje, które utrudniają podejmowanie decyzji. Zarządzanie emocjami, takie jak techniki oddechowe czy analiza myśli, pomaga klientowi lepiej radzić sobie z codziennym stresem.»

Задание:
Опишите на польском, как вы бы помогли клиенту определить триггеры стресса и предложили технику для регулирования эмоций. Используйте фразы:

• «Jakie sytuacje wywołują u pana/pani silne emocje?»
• «Spróbujmy techniki, która pomoże panu/pani poczuć się spokojniej.»

Итог

Управление эмоциями в стрессовых ситуациях требует внимания к индивидуальным реакциям клиента и обучения практическим методам. Практикуйте предложенные техники и фразы, чтобы помогать клиентам эффективно справляться с эмоциональным напряжением на польском языке.

---

Урок 25. Подведение итогов и завершение терапии

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Podsumowanie	Подведение итогов	Czy możemy podsumować pana/pani postępy w terapii?
Zakończenie terapii	Завершение терапии	Jak pan/pani czuje się w związku z zakończeniem terapii?
Cele	Цели	Jakie cele udało się panu/pani osiągnąć?
Wnioski	Выводы	Jakie wnioski wyciągnął/a pan/pani z naszej pracy?
Rozwój	Развитие	Jak ocenia pan/pani swój rozwój podczas terapii?
Niezależność	Независимость	Czy czuje pan/pani większą niezależność w radzeniu sobie z trudnościami?
Nowe umiejętności	Новые навыки	Jakie nowe umiejętności zdobył/a pan/pani podczas terapii?
Wsparcie	Поддержка	Jakie źródła wsparcia będzie pan/pani wykorzystywać w przyszłości?

Материал урока

Почему важно подводить итоги и завершать терапию?
Подведение итогов (podsumowanie) помогает клиенту осознать свои достижения, укрепить уверенность в себе и перейти к самостоятельному решению проблем. Завершение терапии (zakończenie terapii) — это возможность для клиента закрепить новые навыки и подготовиться к дальнейшему развитию.

Как начать разговор о завершении терапии:

1. Оценка целей:
   • Psycholog: Jakie cele udało się panu/pani osiągnąć podczas naszej pracy?
   • Klient: Nauczyłem/am się lepiej radzić sobie ze stresem.
2. Обсуждение изменений:
   • Psycholog: Jakie zmiany zauważył/a pan/pani w swoim życiu?
   • Klient: Czuję się pewniejszy/a siebie i bardziej otwarty/a w relacjach.
3. Подготовка к самостоятельной работе:
   • Psycholog: Jakie strategie będzie pan/pani stosować w przyszłości, aby utrzymać te postępy?

Этапы завершения терапии:

1. Анализ достигнутого прогресса:
   • Psycholog: Czy możemy podsumować, co było dla pana/pani najbardziej pomocne podczas terapii?
2. Обсуждение выводов:
   • Psycholog: Jakie wnioski wyciągnął/a pan/pani z naszych spotkań?
3. Укрепление новых навыков:
   • Psycholog: Jakie nowe umiejętności będą najbardziej przydatne w pana/pani codziennym życiu?
4. Подготовка к возможным трудностям:
   • Psycholog: Co może być dla pana/pani wyzwaniem w przyszłości? Jak możemy się na to przygotować?

Пример диалога:

• Psycholog: Jak pan/pani ocenia swoje postępy od momentu rozpoczęcia terapii?
• Klient: Myślę, że zrobiłem/am duże postępy. Lepiej radzę sobie z emocjami.
• Psycholog: To wspaniale. Jakie strategie będą dla pana/pani pomocne w utrzymaniu tych wyników?
• Klient: Na pewno głębokie oddychanie i prowadzenie dziennika emocji.
• Psycholog: Doskonale. Czy czuje się pan/pani gotowy/a na zakończenie naszej pracy?

Типичные ошибки:

• Недостаточное внимание к достижениям клиента.
• Слишком резкое или неожиданное завершение терапии без подготовки клиента.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Как вы оцениваете свои успехи за время терапии?»
   • «Какие навыки помогут вам справляться с трудностями в будущем?»
   • «Как вы можете поддерживать себя после завершения нашей работы?»
2. Составьте 5 вопросов для обсуждения достижений клиента и его планов на будущее.
3. Напишите диалог, где психолог помогает клиенту подвести итоги и подготовиться к самостоятельному решению проблем.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Zakończenie terapii to moment, w którym klient może podsumować swoje osiągnięcia i przygotować się do samodzielnego radzenia sobie z wyzwaniami. Psycholog pomaga w utrwaleniu nowych umiejętności i planowaniu dalszego rozwoju.»

Задание:
Опишите на польском, как вы бы помогли клиенту осознать его прогресс и подготовиться к завершению терапии. Используйте фразы:

• «Jakie zmiany zauważył/a pan/pani w swoim zachowaniu i emocjach?»
• «Co może być dla pana/pani największym wyzwaniem w przyszłości?»

Итог

Подведение итогов и завершение терапии — это важный этап, позволяющий клиенту осознать свои достижения и подготовиться к самостоятельной работе над собой. Практикуйте предложенные методы и фразы, чтобы проводить этот процесс эффективно и профессионально.

---

Глава 6: Практика и развитие

Урок 26. Подготовка к проведению онлайн-встреч

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Sesja online	Онлайн-сессия	Czy jest pan/pani gotowy/a na sesję online?
Platforma do wideokonferencji	Платформа для видеоконференций	Jaką platformę do wideokonferencji pan/pani preferuje?
Łącze internetowe	Интернет-соединение	Czy pana/pani łącze internetowe jest stabilne?
Kamera internetowa	Веб-камера	Czy używa pan/pani kamery internetowej podczas sesji?
Słuchawki z mikrofonem	Наушники с микрофоном	Czy ma pan/pani słuchawki z mikrofonem?
Prywatność	Конфиденциальность	Jak możemy zapewnić prywatność podczas sesji online?
Harmonogram	Расписание	Czy ustalimy harmonogram sesji online?
Ustawienia techniczne	Технические настройки	Czy możemy sprawdzić ustawienia techniczne przed sesją?

Материал урока

Почему важно готовиться к проведению онлайн-встреч?
Онлайн-сессии (sesje online) стали популярным форматом работы психологов. Они удобны для клиентов, но требуют подготовки, чтобы обеспечить конфиденциальность (prywatność), стабильное соединение и комфорт для обеих сторон.

Основные этапы подготовки к онлайн-сессии:

1. Выбор платформы:
   • Psycholog: Jaką platformę do wideokonferencji pan/pani preferuje? Na przykład Zoom, Skype czy Microsoft Teams?
2. Проверка технического оборудования:
   • Psycholog: Czy ma pan/pani stabilne łącze internetowe i kamerę internetową?
3. Создание комфортного пространства:
   • Psycholog: Czy może pan/pani zapewnić sobie ciche miejsce podczas sesji?
4. Установление расписания:
   • Psycholog: Czy ten sam dzień i godzina co tydzień będą dla pana/pani odpowiednie?

Рекомендации для успешной онлайн-сессии:

1. Техническая проверка:
   • Psycholog: Proszę sprawdzić, czy mikrofon i kamera działają poprawnie.
2. Создание атмосферы доверия:
   • Psycholog: Chciałbym, aby pan/pani czuł/a się komfortowo podczas sesji online.
3. Обсуждение конфиденциальности:
   • Psycholog: Czy może pan/pani upewnić się, że nikt nie będzie przeszkadzał podczas naszej rozmowy?

Пример диалога:

• Psycholog: Czy korzystał/a pan/pani wcześniej z sesji online?
• Klient: Nie, to będzie moja pierwsza taka sesja.
• Psycholog: Rozumiem. Proszę się nie martwić, omówimy wszystkie szczegóły. Czy ma pan/pani kamerę i mikrofon?
• Klient: Tak, mam laptop z wbudowaną kamerą i mikrofonem.
• Psycholog: To świetnie. Proszę upewnić się, że podczas sesji będzie pan/pani w spokojnym miejscu, gdzie nikt nie przeszkodzi.

Типичные ошибки:

• Недостаточная проверка технических условий до начала сессии.
• Игнорирование важности обсуждения конфиденциальности и безопасности.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Какую платформу вы предпочитаете для видеосвязи?»
   • «Убедитесь, что ваш интернет-сигнал стабилен.»
   • «Создайте комфортное пространство для встречи, где вас никто не будет отвлекать.»
2. Составьте 5 вопросов для обсуждения технической и организационной подготовки с клиентом.
3. Напишите диалог, где психолог объясняет клиенту, как будет проходить онлайн-сессия, и отвечает на его вопросы.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Sesje online wymagają odpowiedniej organizacji, aby zapewnić klientowi komfort i prywatność. Ważne jest sprawdzenie ustawień technicznych, omówienie platformy komunikacyjnej oraz upewnienie się, że klient rozumie zasady sesji online.»

Задание:
Опишите на польском, как вы помогаете клиенту подготовиться к первой онлайн-сессии. Используйте фразы:

• «Proszę upewnić się, że mikrofon i kamera działają poprawnie.»
• «Czy możemy sprawdzić połączenie przed naszą pierwszą sesją?»

Итог

Подготовка к онлайн-сессиям требует внимательности к деталям и хорошей организации. Используйте предложенные методы и фразы, чтобы обеспечить клиенту комфортный и эффективный опыт онлайн-терапии.

---

Урок 27. Работа с клиентами в сложных жизненных обстоятельствах

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Trudne okoliczności	Сложные обстоятельства	Jakie trudne okoliczności pan/pani obecnie przeżywa?
Kryzys życiowy	Жизненный кризис	Czy możemy porozmawiać o pana/pani kryzysie życiowym?
Wsparcie emocjonalne	Эмоциональная поддержка	Jak mogę zapewnić panu/pani wsparcie emocjonalne?
Radzenie sobie	Справляться	Jak pan/pani radzi sobie w tej trudnej sytuacji?
Strata	Потеря	Czy może pan/pani opowiedzieć o swojej stracie?
Wyzwanie	Вызов	Jakie wyzwania stoją przed panem/panią w tej chwili?
Pomoc praktyczna	Практическая помощь	Czy potrzebuje pan/pani pomocy praktycznej w tej sytuacji?
Plan działania	План действий	Czy możemy opracować wspólnie plan działania?

Материал урока

Почему важно работать с клиентами в сложных жизненных обстоятельствах?
Сложные жизненные обстоятельства (trudne okoliczności) могут быть связаны с потерей (strata), кризисом (kryzys życiowy) или значительными изменениями в жизни клиента. Психолог помогает клиенту осмыслить его опыт, справляться с эмоциями и найти стратегии для преодоления трудностей.

Как начать разговор о сложных обстоятельствах:

1. Уточнение ситуации:
   • Psycholog: Czy może pan/pani opisać, co obecnie przeżywa?
   • Klient: Straciłem/am bliską osobę, i jest mi bardzo ciężko.
2. Понимание эмоций:
   • Psycholog: Jakie emocje towarzyszą panu/pani w tej sytuacji?
   • Klient: Czuję smutek i bezsilność.
3. Определение потребностей:
   • Psycholog: Jak mogę pomóc panu/pani w radzeniu sobie z tą sytuacją?

Этапы работы с клиентами в сложных жизненных обстоятельствах:

1. Признание эмоций:
   • Psycholog: To naturalne, że czuje pan/pani smutek i zmęczenie w tej sytuacji.
2. Оценка ресурсов:
   • Psycholog: Czy ma pan/pani osoby, które mogą pana/panią wesprzeć?
3. Разработка стратегии справления:
   • Psycholog: Czy możemy wspólnie opracować plan działania, który pomoże panu/pani w tej sytuacji?
4. Эмоциональная поддержка:
   • Psycholog: Jestem tutaj, aby pomóc panu/pani przejść przez ten trudny czas.

Пример диалога:

• Psycholog: Jakie największe wyzwania napotyka pan/pani w tej chwili?
• Klient: Czuję, że nie mam siły podejmować decyzji.
• Psycholog: Rozumiem. Czy możemy zacząć od małych kroków i spróbować ustalić jeden priorytet na najbliższe dni?
• Klient: Tak, to byłoby pomocne.

Типичные ошибки:

• Снижение значимости чувств клиента.
• Предложение решений без полного понимания ситуации клиента.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Какие трудности вы испытываете в данный момент?»
   • «Как вы справляетесь с этой ситуацией?»
   • «Что могло бы вам помочь почувствовать себя лучше?»
2. Составьте 5 вопросов, которые помогут психологу понять эмоциональное состояние клиента в сложных обстоятельствах.
3. Напишите диалог, где психолог помогает клиенту структурировать его действия в условиях кризиса.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Praca z klientami w trudnych okolicznościach wymaga empatii i uważnego słuchania. Ważne jest, aby klient czuł wsparcie i miał przestrzeń do wyrażenia swoich emocji oraz zrozumienia sytuacji.»

Задание:
Опишите на польском, как вы помогаете клиенту найти ресурсы для справления с трудностями. Используйте фразы:

• «Jakie osoby w pana/pani otoczeniu mogą pomóc w tej sytuacji?»
• «Co możemy zrobić, aby wspólnie przejść przez ten trudny czas?»

Итог

Работа с клиентами в сложных жизненных обстоятельствах требует терпения, эмпатии и структурированного подхода. Практикуйте предложенные методы и фразы, чтобы поддерживать клиентов на их пути к преодолению трудностей.

---

Урок 28. Учёт культурного разнообразия

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Różnorodność kulturowa	Культурное разнообразие	Jak różnorodność kulturowa wpływa na pana/pani doświadczenia?
Kultura	Культура	Czy czuje pan/pani, że pana/pani kultura jest dobrze rozumiana?
Wartości kulturowe	Культурные ценности	Jakie wartości kulturowe są dla pana/pani ważne?
Zwyczaje	Обычаи	Czy chciałby/a pan/pani podzielić się swoimi zwyczajami?
Relatywizm kulturowy	Культурный релятивизм	Ważne jest, aby podejść do tego z relatywizmem kulturowym.
Wpływ kultury	Влияние культуры	Jak kultura wpłynęła na pana/pani sposób myślenia?
Stereotypy	Стереотипы	Jakie stereotypy dotyczące pana/pani kultury pan/pani zauważa?
Komunikacja międzykulturowa	Межкультурная коммуникация	Jak możemy poprawić naszą komunikację międzykulturową?

Материал урока

Почему важно учитывать культурное разнообразие?
Культурное разнообразие (różnorodność kulturowa) влияет на ценности, привычки и способы общения клиента. Учёт этого аспекта помогает психологу установить более глубокий контакт и избежать стереотипов (stereotypy), которые могут затруднить работу.

Как начать разговор о культурном разнообразии:

1. Уточнение культурных особенностей:
   • Psycholog: Czy chciałby/a pan/pani opowiedzieć o swoich wartościach kulturowych?
   • Klient: W mojej kulturze rodzina jest najważniejsza.
2. Понимание влияния культуры на клиента:
   • Psycholog: Jak kultura wpłynęła na pana/pani sposób radzenia sobie z emocjami?
   • Klient: Zawsze uczono mnie, że nie powinienem/nie powinnam okazywać słabości.
3. Обсуждение чувствительности:
   • Psycholog: Czy jest coś, co powinniśmy wziąć pod uwagę, rozmawiając o pana/pani doświadczeniach?

Практические аспекты работы с культурным разнообразием:

1. Понимание культурных ценностей:
   • Psycholog: Jakie wartości w pana/pani kulturze są najważniejsze? Czy mają one wpływ na pana/pani sposób myślenia?
2. Работа с межкультурной коммуникацией:
   • Psycholog: Czy zdarza się, że ma pan/pani trudności w komunikacji z osobami z innych kultur?
3. Избежание стереотипов:
   • Psycholog: Jeśli zauważa pan/pani, że ktoś mylnie interpretuje pana/pani kulturę, jak pan/pani reaguje?

Пример диалога:

• Psycholog: Czy różnorodność kulturowa w pana/pani życiu wpływa na sposób radzenia sobie z problemami?
• Klient: Tak, w mojej kulturze rodzina zawsze wspiera się nawzajem, więc czuję presję, żeby nie okazywać problemów.
• Psycholog: Rozumiem. Jak możemy wspólnie pracować nad znalezieniem równowagi między tymi oczekiwaniami a pana/pani własnymi potrzebami?

Типичные ошибки:

• Предположение, что клиент разделяет культурные стереотипы своей группы.
• Отсутствие вопросов о культурных особенностях и ценностях.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Какие аспекты вашей культуры наиболее важны для вас?»
   • «Чувствуете ли вы, что ваши культурные ценности понимаются окружающими?»
   • «Как культура влияет на ваш взгляд на жизнь?»
2. Составьте 5 вопросов, которые помогут узнать о культурных особенностях клиента.
3. Напишите диалог, где психолог обсуждает с клиентом влияние культуры на его жизнь и решения.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Różnorodność kulturowa może wpływać na sposób postrzegania świata przez klienta. Ważne jest, aby psycholog był otwarty na zrozumienie wartości i zwyczajów kulturowych, aby uniknąć stereotypów i wspierać klienta w jego indywidualnym kontekście.»

Задание:
Опишите на польском, как вы учитываете культурное разнообразие в работе с клиентом. Используйте фразы:

• «Jakie wartości kulturowe są dla pana/pani ważne?»
• «Co mogę zrobić, aby lepiej zrozumieć pana/pani perspektywę kulturową?»

Итог

Учёт культурного разнообразия — важный аспект профессиональной работы психолога. Практикуйте предложенные методы и фразы, чтобы эффективно взаимодействовать с клиентами из разных культур на польском языке.

---

Урок 29. Профессиональное развитие терапевта

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Rozwój zawodowy	Профессиональное развитие	Jakie działania podejmuje pan/pani na rzecz rozwoju zawodowego?
Superwizja	Супервизия	Czy korzysta pan/pani z superwizji, aby poprawić swoją pracę?
Szkolenie	Обучение	Jakie szkolenia uważa pan/pani za wartościowe?
Kompetencje	Компетенции	Jakie kompetencje chciałby/a pan/pani rozwijać?
Refleksja	Рефлексия	Jak często dokonuje pan/pani refleksji nad swoją pracą?
Etyka zawodowa	Профессиональная этика	Jakie zasady etyki zawodowej są dla pana/pani najważniejsze?
Równowaga	Баланс	Jak zachowuje pan/pani równowagę między pracą a życiem osobistym?
Współpraca	Сотрудничество	Jakie znaczenie ma dla pana/pani współpraca z innymi specjalistami?

Материал урока

Почему профессиональное развитие важно для терапевта?
Профессиональное развитие (rozwój zawodowy) помогает терапевтам поддерживать свои компетенции, адаптироваться к изменениям в области психологии и обеспечивать качественную помощь клиентам. Регулярная супервизия (superwizja), участие в обучении (szkolenie) и рефлексия (refleksja) — ключевые аспекты этого процесса.

Основные аспекты профессионального развития:

1. Супервизия:
   • Psycholog: Czy korzysta pan/pani z superwizji, aby analizować trudne przypadki i uzyskać nowe perspektywy?
2. Обучение и курсы:
   • Psycholog: Jakie szkolenia lub kursy były dla pana/pani najbardziej wartościowe?
3. Рефлексия:
   • Psycholog: Jak często dokonuje pan/pani refleksji nad skutecznością swoich metod pracy?
4. Соблюдение профессиональной этики:
   • Psycholog: Jakie zasady etyki zawodowej są dla pana/pani najważniejsze w pracy z klientami?
5. Баланс между работой и личной жизнью:
   • Psycholog: Jak dba pan/pani o równowagę między pracą a życiem osobistym?

Пример диалога:

• Psycholog: Jakie kroki podejmuje pan/pani, aby rozwijać swoje kompetencje zawodowe?
• Klient (терапевт): Regularnie uczestniczę w szkoleniach i korzystam z superwizji.
• Psycholog: To bardzo ważne. Jakie szkolenia szczególnie pomogły panu/pani w pracy z klientami?
• Klient: Szkolenie z zakresu pracy z traumą było bardzo wartościowe.
• Psycholog: Doskonale. Jak dba pan/pani o swoje zasoby emocjonalne w codziennej pracy?

Типичные ошибки:

• Игнорирование необходимости супервизии и обучения.
• Перегрузка работой без учета баланса между личной жизнью и профессией.

Практические задания

1. Переведите на польский:
   • «Какие навыки вы хотите развивать в своей профессиональной практике?»
   • «Как часто вы участвуете в супервизии?»
   • «Что помогает вам поддерживать баланс между работой и личной жизнью?»
2. Составьте 5 вопросов для обсуждения профессионального развития терапевта.
3. Напишите диалог, где обсуждается важность рефлексии и постоянного обучения в работе терапевта.

Упражнение на чтение и говорение

Прочитайте текст:

• «Rozwój zawodowy terapeuty to klucz do świadczenia wysokiej jakości usług. Regularne szkolenia, superwizja i refleksja nad własną pracą pomagają terapeucie w skutecznej pomocy klientom i dbaniu o swoje zasoby.»

Задание:
Опишите на польском, как вы помогаете себе или другим терапевтам развивать профессиональные навыки. Используйте фразы:

• «Jakie działania podejmuje pan/pani, aby utrzymać wysoką jakość swoich usług?»
• «Czy korzysta pan/pani z superwizji, aby lepiej radzić sobie z trudnymi przypadkami?»

Итог

Профессиональное развитие терапевта — это процесс, который требует постоянного обучения, рефлексии и заботы о собственных ресурсах. Практикуйте предложенные методы и фразы, чтобы уверенно обсуждать этот аспект с коллегами и клиентами на польском языке.

---

Урок 30. Повторение и практика всего материала

Новые ключевые слова

Польский	Русский перевод	Пример использования
Powtórzenie	Повторение	Powtórzenie materiału pomaga w lepszym zapamiętaniu.
Praktyka	Практика	Praktyka w dialogach jest bardzo ważna w nauce języka.
Umiejętności	Навыки	Jakie umiejętności udało się panu/pani rozwinąć?
Dialog	Диалог	Czy możemy przećwiczyć dialog na wybrany temat?
Test	Тест	Proszę spróbować rozwiązać ten test, aby sprawdzić swoje umiejętności.
Sytuacja zawodowa	Профессиональная ситуация	Jak poradzić sobie w tej sytuacji zawodowej?
Poprawa	Улучшение	Jakie poprawy zauważył/a pan/pani w swoich kompetencjach językowych?
Utrwalanie	Закрепление	Utrwalanie wiedzy poprzez ćwiczenia jest bardzo skuteczne.

Материал урока

Цели урока:

• Повторить ключевые темы курса.
• Практиковать языковые конструкции, связанные с профессиональной деятельностью психолога.
• Укрепить уверенность в использовании польского языка в профессиональной среде.

Повторение основных тем:

1. Приветствие и установление контакта (Урок 1):
   • Psycholog: Jak się pan/pani dziś czuje? Czy jest coś, o czym chciałby/a pan/pani porozmawiać?
2. Постановка вопросов и активное слушание (Урок 2):
   • Psycholog: Czy mógłby/mogłaby pan/pani opisać swoje emocje w tej sytuacji?
3. Разговор об эмоциях (Урок 3):
   • Psycholog: Jakie emocje pojawiają się, gdy myśli pan/pani o tej sytuacji?
4. Обсуждение целей терапии (Урок 5):
   • Psycholog: Jakie cele chciałby/a pan/pani osiągnąć dzięki terapii?
5. Работа с трудными ситуациями (Урок 6):
   • Psycholog: Jak pan/pani radzi sobie w trudnych momentach?
6. Кризисные ситуации и поддержка (Уроки 18 и 27):
   • Psycholog: Jakie są pana/pani największe wyzwania w tej chwili?
7. Межкультурная коммуникация (Урок 28):
   • Psycholog: Jakie wartości kulturowe są dla pana/pani najważniejsze?

Практические задания:

1. Диалоги на повторение:
   Составьте диалог между психологом и клиентом, используя вопросы из предыдущих уроков, например:
   • Psycholog: Jakie zmiany zauważył/a pan/pani w swoim zachowaniu podczas terapii?
   • Klient: Czuję się bardziej pewny/a siebie i mam więcej energii.
2. Обсуждение профессиональных тем:
   Проведите обсуждение о том, как профессиональные навыки помогают в работе. Используйте вопросы:
   • Jakie techniki relaksacyjne stosuje pan/pani w pracy z klientami?
   • Jak kultura wpływa na sposób radzenia sobie z emocjami?
3. Создание плана действия:
   • Psycholog: Czy możemy wspólnie opracować plan działania, który pomoże panu/pani w radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami?

Практика тестирования:

• Тест на перевод: Переведите на польский:
  1. «Как вы оцениваете своё эмоциональное состояние в последнее время?»
  2. «Какие шаги вы готовы предпринять для достижения своих целей?»
  3. «Как вы справляетесь с конфликтами в вашей профессиональной жизни?»
• Диалоги на устную практику:
  Создайте короткие диалоги на тему работы с клиентами, используя темы курса.

Пример тестового диалога:

• Psycholog: Jakie cele chciałby/a pan/pani osiągnąć podczas naszej pracy?
• Klient: Chciałbym/chciałabym lepiej radzić sobie z trudnymi emocjami.
• Psycholog: Jakie metody radzenia sobie z emocjami stosował/a pan/pani dotychczas?
• Klient: Zazwyczaj próbuję unikać stresujących sytuacji.

Упражнение на повторение ключевых конструкций

Прочитайте текст:

• «Praca terapeuty wymaga umiejętności komunikacji, zarządzania emocjami i zrozumienia różnorodności kulturowej. Ważne jest ciągłe rozwijanie kompetencji zawodowych i utrwalanie zdobytej wiedzy.»

Задание:
Составьте свои примеры предложений, используя ключевые слова из всех уроков, например:

• «Czy mógłby/mogłaby pan/pani opisać swoje emocje w tej sytuacji?»
• «Jakie wartości są dla pana/pani najważniejsze?»

Итог

Этот урок предназначен для закрепления всех ключевых тем курса. Регулярно повторяйте материал, практикуйтесь в диалогах и используйте предложенные упражнения, чтобы уверенно применять польский язык в профессиональной практике психолога.

---